dr Agnieszka Sobala-Gwosdz 

Badania Obserwatorium Polityki Miejskiej

https://doi.org/10.51733/opm.2022.04

Raport w punktach

• Organizacja sieci miejskiej w regionie warunkuje zdolność do inicjowania i przenoszenia impulsów rozwojowych. Węzłowość miasta w sieci osadniczej jest jedną z przesłanek warunkujących jego pozycję jako ośrodka wzrostu.
• Na podstawie wartości ogólnego wskaźnika rangi wyróżniono 7 szczebli hierarchii miast w Polsce.
• Szczebel najwyższy (I rząd) zajmuje Warszawa jako metropolia stołeczna. Wyraźnie góruje ona nad pozostałymi największymi ośrodkami.
• Siedem miast zaklasyfikowano jako metropolie ponadregionalne: Kraków, Wrocław, Poznań, Łódź, Gdańsk, Katowice i Szczecin. Wszystkie one są ośrodkami rdzeniowymi szerszych obszarów funkcjonalnych o charakterze monocentrycznym lub policentrycznym. W gronie tych miast najwyższą rangę posiadają monocentryczne rdzenie metropolii krakowskiej, wrocławskiej i poznańskiej, wyraźnie niższa jest natomiast pozycja Łodzi, za nią sytuują się centra policentrycznych aglomeracji trójmiejskiej (Gdańsk) i Górnośląsko-Zagłębiowskiej (Katowice), a listę ośrodków II rzędu zamyka Szczecin.
• Trzeci szczebel hierarchii (ośrodki regionalne) tworzy 16 miast. W skład tej grupy wchodzą wszystkie pozostałe miasta wojewódzkie (tj. Lublin, Białystok, Bydgoszcz, Rzeszów, Toruń, Kielce, Olsztyn, Opole, Zielona Góra i Gorzów Wielkopolski), a także sześć innych dużych ośrodków: Gdynia, Bielsko-Biała, Częstochowa, Radom, Gliwice i Koszalin. Gdynia i Gliwice wchodzą w skład większych obszarów metropolitalnych, pozostałe miasta tworzą własne samodzielne obszary funkcjonalne.
• Miasta, które cechują się samodzielnością w sieci osadniczej, wysoką rangą w zakresie pełnionych funkcji centralnych oraz nadwyżką usług centralnych o charakterze rynkowym są szczególnie predysponowane do odgrywania roli ośrodków wzrostu.
• Następujące miasta poszczególnych rzędów hierarchii wyróżniają się nadwyżką funkcji centralnych o charakterze rynkowym:
—
I rząd – metropolia stołeczna – Warszawa;
—
II rząd – metropolie ponadlokalne – bardzo duża nadwyżka: Kraków, Wrocław, Poznań, Katowice; duża nadwyżka: Gdańsk, Szczecin; lekka nadwyżka: Łódź;
—
III rząd – miasta regionalne – bardzo duża nadwyżka: Gdynia; duża nadwyżka: Rzeszów, Olsztyn, Bielsko-Biała, Opole, Zielona Góra, Koszalin; lekka nadwyżka: Lublin, Białystok, Bydgoszcz, Toruń, Kielce, Gliwice, Gorzów Wielkopolski;
—
IV rząd – miasta subregionalne – bardzo duża nadwyżka: Sopot, Piaseczno, Pruszków, Zakopane, Cieszyn; duża nadwyżka: Nowy Sącz, Kalisz, Siedlce, Biała Podlaska, Piła, Leszno, Krosno, Kołobrzeg, Nowy Targ, Legionowo; lekka nadwyżka: Tarnów, Płock, Legnica, Jelenia Góra, Słupsk, Zamość, Konin, Chełm, Piotrków Trybunalski, Ostrołęka, Ciechanów, Ostrów Wielkopolski, Skierniewice, Tarnowskie Góry, Świdnica, Oświęcim, Wołomin, Puławy, Żyrardów, Sieradz.
•
Następujące miasta poszczególnych rzędów hierarchii wyróżniają się niedoborem funkcji centralnych o charakterze rynkowym:
—
III rząd – miasta regionalne – lekki niedobór: Częstochowa, Radom;
—
IV rząd – miasta subregionalne – lekki niedobór: Wałbrzych, Włocławek, Tychy, Chorzów, Łomża, Przemyśl, Suwałki, Ełk, Mielec, Gniezno; duży niedobór: Sosnowiec, Bytom, Elbląg, Rybnik, Dąbrowa Górnicza, Grudziądz, Inowrocław, Jaworzno, Lubin; bardzo duży niedobór: Zabrze, Ruda Śląska;
•
Miasta o dominujących funkcjach przemysłowych oraz mieszkaniowych cechują się niedoborem funkcji centralnych w stosunku do liczby ich ludności. Natomiast w miastach o dominującej funkcji turystycznej, popyt na usługi, które zasadniczo mają charakter centralny (np. placówki handlowe), będzie znacznie większy, niż wskazywałyby na to liczba stałych mieszkańców miasta i jego zaplecza (nadwyżka funkcji centralnych).
• Nadwyżką działalności rynkowych charakteryzuje się wiele średnich i małych miast położonych w obszarach funkcjonalnych większych ośrodków metropolitalnych. Wiąże się to z tzw. fenomenem wielkości zapożyczonej (borrowing size) – przedsiębiorstwa usługowe zlokalizowane w tych miastach mogą korzystać z rynku wielkiego miasta położonego w bezpośrednim sąsiedztwie.
• Niektóre miasta położone w bliskości większego ośrodka mogą charakteryzować się także niedoborem usług o charakterze centralnym, co z kolei wiązane jest z fenomenem położenia w cieniu aglomeracyjnym.
• To, czy miasto jest bardzo słabo – albo przeciwnie – bardzo dobrze skomunikowane z własnym zapleczem, wpływa odpowiednio – ograniczająco lub stymulująco – na zlokalizowane w nim usługowe działalności gospodarcze. Innym ważnym czynnikiem może być struktura przestrzenna osadnictwa w obszarze zaplecza.
• Uwzględniona w modelu liczba mieszkańców miasta i jego zaplecza (zarejestrowana przez służby statystyczne) może być różna od rzeczywistej liczby mieszkańców w związku z np. nierejestrowanymi
migracjami krajowymi czy zagranicznymi, co może mieć pewien wpływ na wynik delimitacji.
• Potencjalne bieguny wzrostu to w pierwszej kolejności miasta szczebla co najmniej ponadlokalnego
(V poziom i wyższy), o silnej nadwyżce rynkowych funkcji centralnych. Do grupy tej należą wszystkie krajowe (Warszawa) i regionalne metropolie (Kraków, Katowice, Wrocław, Poznań, Szczecin, Łódź) oraz zdecydowana większość miast regionalnych (Rzeszów, Opole, Zielona Góra, Koszalin, Olsztyn, Bielsko-Biała, Lublin, Białystok, Bydgoszcz, Toruń, Gorzów Wielkopolski, Kielce).

Literatura

Alonso W., 1973, Urban Zero Population Growth, Daedalus, 109, 191–206.
Bartosiewicz B., Marcińczak S., 2021, Investigating polycentric urban regions: Different measures – Different results, Cities, 105 (2020), 102855. https://doi.org/10.1016/j.cities.2020.102855
Bank Danych Lokalnych – Główny Urząd Statystyczny (BDL GUS), https://bdl.stat.gov.pl [data dostępu: 28.10.2022].
Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny, https://bdl.stat.gov.pl [data dostępu: 28.10.2022].
Berry B.J.L., 1964, Cities as systems within systems of cities, Papers in Regional Science, 13, 147–163. https://doi.org/10.1111/j.1435-5597.1964.tb01283.x
Bird J.H., 1977, Centrality and cities, Routledge, Londyn. https://doi.org/10.4324/9780203716557
Burger M., Meijers E., 2011, Form Follows Function? Linking Morphological and Functional Polycentricity, Urban Studies, 49 (5), 1127–1149. https://doi.org/10.1177/0042098011407095
Camagni R., Capello R., Caragliu A., 2015, The rise of second-rank cities: what role for agglomeration economies?, European Planning Studies, 23, 1069–1089. https://doi.org/10.1080/09654313.2014.904999
Capello R., 2007, Regional economics, Routledge Taylor & Francis Group, Nowy Jork. https://doi.org/10.4324/9780203759134
Chilczuk M., 1963, Sieć ośrodków więzi społeczno-gospodarczej wsi w Polsce, PWN, Warszawa.
Christaller W., 1933, Die zentralen Orte in Süddeutschland: Eine ökonomischgeographische Untersuchung über die Gesetzmässigkeit der Verbreitung und Entckwiklung der Siedlungen mit städtischen Funktionen, Gustav Fischer Verlag, Jena.
Christaller W., 1963, Ośrodki centralne w południowych Niemczech, Przegląd Zagranicznej Literatury Geograficznej, 1, 1–72.
Czakon W., 2013, Kierunki badań nad koopetycją, Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 14 (13), 7–15.
Domański B., Gwosdz K. (red.), 2005, Dziesięć lat doświadczeń pierwszej polskiej specjalnej strefy ekonomicznej. Mielec 1995–2005, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków–Mielec.
Domański B., Noworól A. (red.), 2010, Małopolskie miasta – funkcje, potencjał i trendy rozwojowe, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków.
Dutkowski M., 2011, Województwo Zachodniopomorskie. Raport Regionalny 2011, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin. Dostępne na: https://wrot.umww.pl/wp-content/uploads/2015/09/Raport-regionalny-Wojew%C3%B3dztwo-Zachodniopomorskie.pdf [data dostępu: 28.10.2022].
Dziaduch S., 2013, System osadniczy województwa lubelskiego, Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician, 1, 66–76.
Gwosdz K., Micek G., Zborowski A., Domański B., Działek J., Chaberko T., Ciechowski M., Dej M., Gałka J., Górecki J., Grad N., Kocaj A., Kretowicz P., 2010, Potencjał i funkcje gospodarcze miast, [w:] Potencjał i trendy rozwojowe miast w województwie małopolskim, Małopolskie Obserwatorium Polityki Rozwoju. Dostępne na: https://www.obserwatorium.malopolska.pl/wp-content/uploads/2010/09/Miasta.pdf [data dostępu: 02.10.2022].
Friedmann J., 1966, Regional development policy: a case study of Venezuela, MIT Press, Cambridge. https://doi.org/10.1080/00420986720080601
Literatura 57
Goczoł L., 2015, Wstęp do badań nad koopetycją jako koncepcją współpracy konkurencyjnej miast w aglomeracji miejskiej, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 250, 99–115.
Guzik R., Kołoś A., 2021, Dostępność obszarów wiejskich do miast powiatowych w Polsce transportem publicznym w 2019 r., Przegląd Geograficzny 2021, 93 (2), 181–206. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.2.3
Guzik R., Kołoś A. (red.), 2015, Relacje funkcjonalno-przestrzenne między ośrodkami miejskimi i ich otoczeniem w województwie pomorskim, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk.
Guzik R., Kołoś A., Fiedeń Ł., Kocaj A., Wiedermann K., 2020a, Dostępność komunikacyjna i relacje przestrzenne w województwie pomorskim, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
Guzik R., Kołoś A., Fiedeń Ł., Kocaj A., Wiedermann K., 2020b, Relacje przestrzenne i dostępność komunikacyjna – województwo małopolskie, Małopolskie Obserwatorium Rozwoju Regionalnego, Departament Zrównoważonego Rozwoju, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków.
Guzik R., Kołoś A., Fiedeń Ł., Kocaj A., Wiedermann K., 2021a, Dostępność komunikacyjna i relacje przestrzenne w województwie kujawsko-pomorskim, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
Guzik R., Kołoś A., Fiedeń Ł., Kocaj A., Wiedermann K., 2021b, Dostępność komunikacyjna i relacje przestrzenne w województwie łódzkim, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
Guzik R., Kołoś A., Fiedeń Ł., Kocaj A., Wiedermann K., 2021c, Dostępność komunikacyjna i relacje przestrzenne w województwie warmińsko-mazurskim, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
Guzik R., Kołoś A., Fiedeń Ł., Kocaj A., Wiedermann K., 2021d, Dostępność komunikacyjna i relacje przestrzenne w województwie zachodniopomorskim, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
Gwosdz K., 2014, Między starą a nową ścieżką rozwojową. Mechanizmy ewolucji struktury gospodarczej i przestrzennej regionu tradycyjnego przemysłu na przykładzie konurbacji katowickiej po 1989 roku, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
Gwosdz K., Sobala-Gwosdz A., Czakon P., 2021, Poziom i dynamika rozwoju gospodarczego na obszarze GZM z uwzględnieniem funkcji metropolitalnych, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Warszawa–Kraków.
Harris C.D., Ullman E.L., 1945, The nature of cities, The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 242, 7–17. https://doi.org/10.1177/000271624524200103
Hauke J., Konecka-Szydłowska B., 2011, Nierówności wewnątrzregionalne w województwie wielkopolskim. Studium małych miast, Biuletyn Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM, Seria Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 16, 87–98.
Heffner K., 2020, Uwarunkowania funkcjonalno-przestrzenne rozwoju miast w województwie opolskim, [w:] B. Solga (red.), Województwo polskie 1989–2019. Przemiany społeczno-gospodarcze i przestrzenne oraz wyzwania rozwojowe, Politechnika Opolska Studia i Monografie, 535, 51–74.
Imienna lista 139 miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze, b.d. Dostępne na: https://www.gov.pl/attachment/0179d436-5610-42e7-ab44-0337115e357c [data dostępu: 28.10.2022].
Janas K., Sobala-Gwosdz A., Piech K., 2022, URBANIZACJA w Polsce – stan, trendy i co dalej?, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Warszawa–Kraków.
Jażdżewska I., 2022, Use of graph theory to study connectivity and regionalisation of the Polish urban network, Area, 54, 290–303. https://doi.org/10.1111/area.12774
Jażdżewska I., Lechowski Ł, 2019, Kształtowanie się miejskiej sieci osadniczej województwa łódzkiego, Acta Geographica Lodziensia, 109, 59–74. https://doi.org/10.26485/AGL/2019/109/4
58 Literatura
Jończy R., 2014, Problem nierejestrowanej emigracji definitywnej (emigracji zawieszonej) w badaniu procesów społeczno-gospodarczych na obszarach wiejskich, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 360, 11–18. https://doi.org/10.15611/pn.2014.360.01
Kamińska W., 2009, Struktura wielkościowa wiejskich jednostek osadniczych w województwie świętokrzyskim, Studia Obszarów Wiejskich, 18, 89–105.
Komornicki T., Śleszyński P., Siłka P., 2012, Charakterystyka systemu osadniczego województwa podkarpackiego z identyfikacją biegunów wzrostu oraz wyróżnieniem obszarów funkcjonalnych na poziomie regionalnym i lokalnym, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
Konecka-Szydłowska B., Maćkowiak H., 2016, Zróżnicowanie funkcjonalne miast województwa wielkopolskiego, Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 36, 39–56. Dostępne na: https://pressto.amu.edu.pl/index.php/rrpr/article/view/8549 [data dostępu: 28.10.2022].
Kostrubiec B., 1972, Analiza zjawisk koncentracji w sieci osadniczej: problemy metodyczne, Prace Geograficzne, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, 93.
Koter M., 1999, Historyczne uwarunkowania powstania i rozwoju regionu łódzkiego, [w:] A. Dębska-Adamczyk (red.), Ziemia łódzka. Regiony, Marrow, Łódź, 9–28.
Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2030. Rozwój społecznie wrażliwy i terytorialnie zrównoważony, 2019, Warszawa.
Krzysztofik R., 2007, Aglomeracja rybnicka. Zarys typologii osadniczej. Dostępne na: https://old.rybnik.eu/index.php?id=592 [data dostępu: 28.10.2022].
Krzysztofik R., 2012, Umiastowienie obszaru Polski od XIII do XXI wieku. Interpretacja geograficzno-historyczna, Śląsk, Katowice.
Krzysztofik R., 2021, The socio-economic transformation of the Katowice conurbation in Poland, [w:] W. Cudny, J. Kunc (red.), Growth and Change in Post-socialist Cities of Central Europe, Routledge, Londyn, 195–216. https://doi.org/10.4324/9781003039792-11
Kühne O., 2008, Aktuelle zentralörtliche Entwicklungen im Saarland — Erste Ergebnisse einer empirischen Studie, Raumforschung und Raumordnung, 66, 450–459. https://doi.org/10.1007/BF03183188
Liszewski S., 1999, Ewolucja funkcji regionotwórczych Łodzi, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio-Oeconomica, 1, 41–59.
Liszewski S., 2010, Kształtowanie miejskiej sieci osadniczej regionu metropolitalnego. Przykład metropolii łódzkiej, [w:] S. Ciok, P. Migoń (red.), Przekształcenia struktur regionalnych. Aspekty społeczne, ekonomiczne i przyrodnicze, Uniwersytet Wrocławski, 47–69.
Lösch A., 1961, Gospodarka przestrzenna, PWN, Warszawa.
Maik W., 1979, Zastosowanie metod grafowych do hierarchizacji elementów systemu osadniczego, [w:] Z. Chojnicki (red.), Struktura i funkcje układów przestrzenno-ekonomicznych (Geografia, 18), Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, 37–44.
Maik W., 1992, Podstawy geografii miast, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń.
Maik W., 1997, Podstawy geografii miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Marszałkowska M., 2010, Powstawanie obszaru metropolitalnego. Przykład Bydgoszczy i Torunia, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio-Oeconomica, 245, 137–156.
Meeteren van M., Poorthuis A., 2018, Christaller and “big data”: recalibrating central place theory via the geoweb, Urban Geography, 39 (1), 122–148. https://doi.org/10.1080/02723638.2017.1298017
Meijers E.J., Burger M.J., 2010, Spatial structure and productivity in US metropolitan areas, Environment and Planning A, 42, 1383–1402. https://doi.org/10.1068/a42151
Meijers E.J., Burger M.J., 2017, Stretching the concept of ‘borrowed size’, Urban Studies, 54, 269–291.
https://doi.org/10.1177/0042098015597642
Nowosielska E., 1992, Teoria Christallera – prawda i mity (w sprawie nieporozumień pojęciowych), Dokumentacja Geograficzna, 3.
Literatura 59
Phelps N.A., Fallon R.J., Williams C.L., 2001, Small firms, borrowed size and the urban-rural shift, Regional Studies, 35, 613–624. https://doi.org/10.1080/00343400120075885
Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego oraz Plan Zagospodarowania Przestrzennego Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Łodzi. Dostępne na: https://bip.lodzkie.pl/urzad-marszalkowski/programy/item/7929-nowy-plan-zagospodarowania-przestrzennego-wojew%C3%B3dztwa [data dostępu: 28.10.2022].
Preston R.E., 1975, A comparison of five measures of central place importance and of settlement size, Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, 66 (3), 178–187. https://doi.org/10.1111/j.1467-9663.1975.tb01660.x
Rawls J., 2013, Teoria sprawiedliwości, PWN, Warszawa.
Runge J., 2020, Problemy wzrostu i rozwoju złożonych układów osadniczych, Studia Miejskie, 20, 9–21. https://doi.org/10.25167/sm.2443
Sobala-Gwosdz A., 2004, Poziom życia w miastach województwa podkarpackiego a ich położenie, funkcje i pozycja w hierarchii, [w:] I. Jażdżewska (red.), Zróżnicowanie warunków życia ludności w mieście, XVII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Uniwersytet Łódzki, Łódź, 107–121.
Sobala-Gwosdz A., 2005a, Ośrodki wzrostu i obszary stagnacji w województwie podkarpackim, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
Sobala-Gwosdz A., 2005b, Rozwój Mielca na tle województwa podkarpackiego, [w:] B. Domański, K. Gwosdz (red.), Dziesięć lat doświadczeń pierwszej polskiej specjalnej strefy ekonomicznej. Mielec 1995–2005, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków–Mielec, 133–146.
Sobala-Gwosdz A., 2008, Przemyśl jako miasto-wrota, Rocznik Przemyski, 44 (5), 187–198.
Sobala-Gwosdz A. (red.), 2010, Badania terenów rozwojowych w województwie śląskim poprzez wyznaczenie ośrodków wzrostu i obszarów stagnacji, Strada Consulting, Bielsko-Biała.
Sokołowski D., 2005, Centralność a węzłowość większych miast w Polsce, Przegląd Geograficzny, 77 (4), 507–526.
Sokołowski D., 2006, Funkcje centralne i hierarchia funkcjonalna miast w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Sokołowski D., 2011, Centralność większych miast polski. Rola czynnika administracyjnego i globalizacji, Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, 20, 11–23.
Stasiak A. (red.), 1994, Podstawowe węzły układu osadniczego Polski, Biuletyn KPZK PAN, 167.
Suliborski A., 2001, Funkcje i struktura funkcjonalna miast. Studia empiryczno-teoretyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Szczuciński P., 2019, The hierarchy and relationships between towns in lubuskie province, Studia Miejskie, 35, 39–49. https://doi.org/10.25167/sm.1514
Szmytkie R., 2016, Miasto podwójne jako forma osadnicza, Przegląd Geograficzny, 88 (4), 511–531.
https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.5
Szmytkowska M., Kubiak Ł., Śleszyński P., Korcelli-Olejniczak E., 2021, The making of the Bydgoszcz-Toruń partnership area as an example of a bipolar conflict, European Planning Studies, 29 (11), 2017–2037. https://doi.org/10.1080/09654313.2021.1875994
Śleszyński P., 2004, Przestrzeń zarządzania gospodarczego Polski w świetle rozmieszczenia siedzib zarządów 1000 największych firm, [w:] Z. Michalczyk (red.), Badania geograficzne w poznawaniu środowiska, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, 619–625.
Śleszyński P., 2011, Oszacowanie rzeczywistej liczby ludności gmin województwa mazowieckiego z wykorzystaniem danych ZUS, Studia Demograficzne, 2 (160), 35–57.
Śleszyński P., 2013, Delimitacja Miejskich Obszarów Funkcjonalnych stolic województw, Przegląd Geograficzny, 85 (2), 173–197. https://doi.org/10.7163/PrzG.2013.2.2
60 Literatura
Śleszyński P., 2015, Powiązania i hierarchia funkcjonalna miast polski wschodniej w świetle migracji rejestrowanych w 2009 roku, Economic and Regional Studies, 8 (4), 28–44.
Śleszyński P., 2016, System osadniczy i zasięgi oddziaływania miast a podział terytorialny kraju. Diagnoza, ocena, optymalizacja, Studia Regionalne i Lokalne, 1 (63), 155–159. https://doi.org/10.7366/1509499516307
Śleszyński P., 2017, Wyznaczenie i typologia miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze, Przegląd Geograficzny, 89 (4), 565–593. https://doi.org/10.7163/PrzG.2017.4.3
Śleszyński P., 2018, Identyfikacja i ocena procesów demograficznych w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem wsi, Wieś i Rolnictwo, 3, 35–67. https://doi.org/10.53098/wir032018/02
Śleszyński P., 2019, Aktualizacja delimitacji miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze (powiększających dystans rozwojowy), Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa. Dostępne na: https://www.gov.pl/attachment/5c7a04a5-ab22-49e4-a6a1-e874ede01445 [data dostępu: 28.10.2022].
Śleszyński P., 2021, Rozwój miast w Polsce a ich położenie względem autostrad i dróg ekspresowych, Przegląd Geograficzny, 93 (2), 233–248. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.2.5
Śleszyński P., Bański J., Degórski M., Komornicki T., Mazur M., Stępniak M., 2019, Aktualizacja delimitacji obszarów problemowych na 2018 rok, Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa. Dostępne na: https://www.gov.pl/attachment/d5105cc5-e8d0-49e5-a074-e729d0935123 [data dostępu: 28.10.2022].
Śleszyński P., Czapiewski K., 2011, Znaczenie ośrodków miejskich oraz ich hierarchicznych powiązań dla regionalnego i lokalnego rozwoju ekonomicznego i społecznego Polski wschodniej, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
Śleszyński P., Sudra P., 2019, Zastosowanie metody minimalnego drzewa rozpinającego (najkrótszego dendrytu) w ocenie efektywności i spójności sieci osadniczej województwa mazowieckiego, Przegląd Geograficzny, 91 (2), 61–80. https://doi.org/10.7163/PrzG.2019.2.4
Śleszyński P., Wiedermann K., 2020, Studium szacunku liczby i struktury pracujących oraz bazy ekonomicznej miast w Polsce, Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 34 (4), 184–205. https://doi.org/10.24917/20801653.344.12
Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz.U. z 2015 r. poz. 1777 ze zm.).
Volgmann K., Rusche K., 2020, The geography of borrowing size: exploring spatial distributions for german urban regions, Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, 111 (1), 60–79. https://doi.org/10.1111/tesg.12362
Wysocka E., 1994, Sieć osadnicza Polski w świetle integracji europejskiej, Biuletyn KPZK PAN, 167, 71–74.