Jak zauważa, zajmujący się demokracją i metodami uczestnictwa obywateli, prof. Michael Saward, ,,demokracja to permanentne działanie”. W tym duchu, Gdańsk zaprasza mieszkańców do wypowiedzenia się na temat problemów miasta w ramach nowej formuły konsultacji – Panelu Obywatelskiego.

Głos mieszkańców
Panel Obywatelski (citizen panels) jest, istniejącą od lat 70. XX wieku, formułą konsultacji społecznych. Umożliwia regularne zasięganie opinii, od kilkuset osób do nawet kilkunastu tysięcy mieszkańców. Idea panelu opiera się na włączeniu do dyskusji o mieście, m.in te osoby, które wcześniej rzadko albo wcale nie udzielały się w konsultacjach społecznych. Losowo wybrana, reprezentatywna grupa, ma jak najlepiej odzwierciedlać rzeczywistą strukturę mieszkańców. Czynnikami branymi pod uwagę może być m.in. miejsce zamieszkania, wiek, płeć oraz wykształcenie.
Panel to nie tylko możliwość włączenia dużej grupy mieszkańców do dyskusji o lokalnych problemach, to także narzędzie badawcze. Według modelowych założeń, osoby skupione w ramach panelu, działają w nim przez kilka lat (2-4). Taka formuła umożliwia pozyskiwanie cyklicznie informacji o mieście i porównanie ich na przestrzeni lat. Dodatkowo, mniejsze grupy mieszkańców mogą być zapraszane do udziału w niektórych spotkaniach, np. warsztatach, dyskusjach. Metoda pozwala zarówno na identyfikację lokalnych priorytetów jak i na konsultowanie wybranych kwestii miejskiej rzeczywistości. W zależności od przyjęcia ostatecznego kształtu, panel może być postrzegany na dwa sposoby.

Formuła panelu bazuje na idei sondaży opinii, z tego względu [panel] może być traktowany przede wszystkim przez pryzmat danych statystycznych dotyczących poglądów mieszkańców. Równocześnie, może być definiowany jako organ doradczy. W takim kontekście niekiedy porównuje się formułę panelu obywatelskiego do rady przysięgłych w amerykańskim sądownictwie. Z tego względu istnieje kilka możliwych do przyjęcia wariantów Panelu Obywatelskiego [czytaj więcej], czego doskonałym przykładem są pierwsze w Polsce próby wprowadzenia tej formy partycypacji. Jednak niezależnie od wybranej optyki, nadrzędnym celem panelu jest lepsze zarządzanie miastem, tak aby możliwie jak najbardziej spełnić oczekiwania mieszkańców, poprzez stworzenie możliwości dialogu między ekspertami i obywatelami.

Aby panel spełniał założone oczekiwania przez cały czas trwania, grupa musi zachować pierwotnie zaplanowaną strukturę. Zdarza się jednak, że część osób w pewnym momencie rezygnuje. Dlatego wyzwaniem dla każdego samorządu, który decyduje się na taką formułę, jest określenie w jaki sposób uzupełniać grupę panelową oraz jak zachęcić uczestników do pozostania w niej do końca.

Model gdański
Jak podaje gdański magistrat, do panelu obywatelskiego zostanie włączonych 63 mieszkańców oraz dwie osoby rezerwowe. Losowanie uczestników będzie przebiegało w dwóch etapach. W pierwszym, na podstawie rejestru wyborczego zostanie losowo wybranych osiem tysięcy mieszkańców. Następnie osoby te zostaną listownie zaproszone do udziału w panelu. Zainteresowani mieszkańcy będą mogli wyrazić chęć uczestnictwa poprzez rejestracje elektroniczną na stronie internetowej lub telefonicznie.

W kolejnym etapie będzie dobierana docelowa grupa, odzwierciedlająca możliwie jak najlepiej ogół mieszkańców, według dzielnicy, płci, wieku oraz poziomu wykształcenia. Aby uchronić się przed zmianami w składzie grupy panelowej oraz zmotywować uczestników, zdecydowano się na przyznanie panelistom diet.

Istotnym elementem gdańskiego panelu ma być formuła debaty. Jej celem jest prezentacja stanowisk wszystkich stron w omawianej kwestii – ekspertów, przedstawicieli organizacji pozarządowych, rad dzielnic oraz mieszkańców. Na tej podstawie uczestnicy mają za zadanie wypracowanie rekomendacji, która aby była wiążąca dla władz miasta, musi zostać zaakceptowana przez przynajmniej 80% panelistów.

W tym roku, w ramach trzech zaplanowanych spotkań, grupa panelowa będzie dyskutowała jak przeciwdziałać w przyszłości negatywnym skutkom zjawisk pogodowych:
I: ,,Co zrobić, by poprawić zatrzymanie wody deszczowej na terenie Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego?”
II:  ,,Jaki powinien być zakres pomocy dla mieszkańców Gdańska po wystąpieniu ulewnego opadu deszczu?”
III: ,,Czy budując nowe zbiorniki retencyjne, zrezygnować z częściowego wypełniania ich wodą?”.

Model olsztyński
Na początku bieżącego roku władze Olsztyna zdecydowały się przez rok wykorzystać Panel Obywatelski. Jak zwraca uwagę Aneta Szpaderska – Dyrektor Biura Komunikacji i Dialogu Obywatelskiego, olsztyński ,,Panel Obywatelski jest przede wszystkim narzędziem badawczym, które pozwala lepiej poznać opinie i potrzeby mieszkańców”.

W pierwszym etapie zostało wylosowanych 10 000 mieszkańców, z czego docelowo badanych ma być średnio około 500 osób. Informacje pozyskiwane w ramach panelu przeprowadzane są w dwóch cyklach badawczych, drogą elektroniczną oraz papierowo. Raz na kwartał uczestnicy biorą udział w podstawowym badaniu, w którym wyrażają opinię dotyczącą rozwoju i funkcjonowaniu miasta. Oprócz tego, odbywają się również regularnie, np. raz na miesiąc, badania poruszające aktualnie dyskutowane problemy w mieście. Obecnie takie badanie dotyczy kwestii utrzymania lub ograniczenia ruchu samochodowego na starówce. W odróżnieniu od modelu gdańskiego, głos mieszkańców nie ma mocy wiążącej.

---

Możliwość komentowania została wyłączona.