Czy aplikacja transportowa może zmienić nie tylko sposób przemieszczania się ludzi po mieście, ale cały system transportowy? Dzięki idei Mobility as a Service okazuje się, że tak. W zależności od naszych priorytetów, trasa z punktu A do punktu B może być szybsza, tańsza lub bardziej ekologiczna.

Obecnie w Krakowie dostępnych jest ponad 20 typów usług transportowych. Podobnie jest w innych dużych polskich miastach. Z jednej strony zapewnia to różnorodność krakowskiego systemu, ale jednocześnie utrudnia pasażerom porównanie i wybór najlepszego sposobu podróży.

Dzięki szybkiemu rozwojowi technologii i gospodarki współdzielenia (sharing economy) w dziedzinie transportu, istnieje nowa koncepcja, w jaki sposób dostarczać spersonalizowane usługi transportowe do docelowych odbiorców i ułatwić codzienne podróże. Dzięki rozwiązaniu Mobility as a Service (MaaS) wystarczy jedno kliknięcie, aby wybrać najlepszy sposób podróży po mieście. Rozwiązanie dostępne jest już w między innymi we Włoszech, Szwecji, Niemczech, Kanadzie czy w Singapurze.

Współcześnie miasta na całym świecie są sceną dynamicznie zmieniających się zachowań podróżnych – z modelu opartego na własności prywatnej w kierunku modelu opartego na dostępie. Jest to możliwe dzięki rozwojowi systemów współdzielenia auta, roweru, skuterów czy hulajnóg. Taka możliwość ma jednak dwie strony medalu. Oczywiście, że wspaniale jest mieć wybór w zakresie ceny, komfortu, szybkości, zdrowia lub śladu ekologicznego. Jednak w praktyce trudno dokonać najlepszego wyboru. Niemalże każda usługa transportowa ma swoją aplikację. Trudno na przykład porównać czym będziemy najszybciej w stosunku do ceny. W dodatku jeśli łączymy kilka środków transportu, np. publiczny i prywatny, to za każdy z nich musimy opłacić osobno.

Źródło: D. Štraub, badania własne.

Nowa jakość integracji

Mobility as a Service (MaaS) to nowa koncepcja w mobilności, która rozwiązuje problem z zbyt wieloma opcjami wyboru przez zaproponowanie jednego rozwiązania. MaaS pojawił się jako reakcja na nowe zachowania w podróży, rozwój technologii i łączy wszystkie dostępne środki transportu i usług. To swego rodzaju zintegrowana platforma łącząca publiczne, prywatne i współdzielone środki transportu. System ten umożliwia nie tylko znalezienie najlepszej alternatywy transportowej, która odpowiada potrzebom użytkownika, ale umożliwia również opłacenie podróży za jednym razem, tak jakby to była jedna usługa.

Głównym celem platformy nie jest wybranie sposobu podróży za użytkownika, ale przedstawienie mu rzeczywistej oferty w odniesieniu do wielu zmiennych, takich jak czas, dystans, cena, komfort, ślad ekologiczny, dostępność parkingów lub aktualnej sytuacji na drogach. Finalnego wyboru dokonuje on w oparciu o swoje potrzeby użytkownik. Kluczowe w tym wypadku jest, że cały proces decyzyjny jest nieskomplikowany i odbywa się przy użyciu jednej aplikacji. Oprócz tego, MaaS ma potencjał sprostania nowym trendom w zakresie podróży i promowania bardziej przyjaznych dla środowiska środków transportu.

Naturalnie, różne elementy systemu MaaS różnią się między sobą pod względem złożoności. Niektóre pozwalają tylko szukać dostępnych środków transportu i usług, inne zaś są rozbudowaną pomocą w codziennych dojazdach, umożliwiając ich wyszukiwanie, rezerwację i opłacanie. Jednym z przykładów może być helsińskie Whim. Usługa MaaS obejmuje tam transport publiczny, taksówki, wynajem samochodów i rowerów oraz koleje regionalne. To wszystko jest dostępne w ramach jednorazowych płatności za przebytą trasę lub trzech różnych planów abonamentowych. Innym przykładem może być włoskie My Cicero, które jest pozbawione opcji wariantu abonamentowego, ale oprócz wszystkich rodzajów transportu i usług, jak w Helsinkach, pokazuje dostępne miejsca parkingowe lub oferuje kupno pozwolenia na wjazd do strefy miejskiej.

Co dalej?

Wdrażanie i rozwój MaaS to skomplikowany proces, z którym wiąże się wiele wyzwań. Nadszedł czas, aby władze krajowe, regionalne i lokalne, naukowcy i podmioty prywatne w dziedzinach transportu i technologii zainicjowały debatę nad możliwościami i rozwojem MaaS. Istotne jest znalezienie wspólnej wizji wśród wszystkich interesariuszy, jak powinien działać model MaaS. Przede wszystkim sektor publiczny powinien koncentrować się na tworzeniu solidnych ram prawnych, które będą zapobiegać problemom związanym z ewentualną silną pozycją przyszłych dostawców MaaS. Ci dostawcy, dobrze rozeznani w preferencjach podróżnych mogliby „wymuszać” na samorządach działania niezgodne z interesem publicznym, np. poprzez preferowanie określonego środka komunikacji.

Ważne jest również stworzenie warunków, które pozwoliłyby wszystkim zainteresowanym podmiotom z sektora MaaS na integrację swoich usług, zapewnienie ochrony danych, sprzedaż biletów, itd. Zasadnicze znaczenie dla przyszłości MaaS ma jakość systemu, który – niezależnie czy u jego podstaw znajdzie się  sektor publiczny czy prywatny –  umożliwi współpracę między zaangażowanymi podmiotami. Nowe możliwości w zakresie środków transportu, takie jak car sharing, e-rowery i inne, stanowią istotną konkurencję dla dotychczasowych form podróżowania po mieście przemieszczenia,  zwłaszcza dla samochodów prywatnych. To czyni MaaS potencjalnie bardziej przyjaznym dla środowiska modelem transportu.

---

Daniel Štraub – Czy kiedykolwiek zastanawialiście się, dlaczego ludzie dojeżdżają do pracy w taki a nie inny sposób? Tym właśnie interesuje się Daniel, pracownik Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR, doktorant w dziedzinie geografii społeczno-ekonomicznej i planowania przestrzennego Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Daniel koncentruje się głównie na polityce transportu dostępnego bezpłatnie i nowych trendach w badaniach nad mobilnością.

 

---

---