Menu
dr Karol Janas
Badania Obserwatorium Polityki Miejskiej
https://doi.org/10.51733/opm.2023.04
W dniach 7–8 czerwca 2021 miało miejsce największe w Polsce spotkanie przedstawicieli środowisk zainteresowanych problematyką rozwoju miast w ramach trzeciej już edycji Kongresu Polityki Miejskiej. W wydarzeniu uczestniczyło 257 prelegentów i blisko 4 tys. uczestników online.
Kongres organizowany był w ramach programu Obserwatorium Polityki Miejskiej przez Instytut Rozwoju Miast i Regionów oraz Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Realizacja programu OPM IRMiR, w tym organizacja i przygotowanie Kongresu Polityki Miejskiej dofinansowane zostały w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Funduszu Spójności, Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna i 15% z budżetu państwa.
Kongres Polityki Miejskiej jest organizowany zgodnie metodologią krajowych forów miejskich (National Urban Forums) opracowaną i promowaną przez Program ONZ ds. Osiedli Ludzkich (UN-Habitat). Oznacza to, że sam kongres w formie dwudniowego wydarzenia jest zaledwie czubkiem góry lodowej – momentem kulminacyjnym znacznie większego procesu, na który w tym roku składała się intensywna praca aż sześciu tematycznych grup eksperckich oraz tzw. grupy horyzontalnej, w skład której wchodzili koordynatorzy grup tematycznych oraz przedstawiciele Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej – resortu właściwego ds. programowania i prowadzenia krajowej polityki miejskiej (KPM).
Prace grupy horyzontalnej służyły przepływowi informacji pomiędzy grupami tematycznymi i uzgadnianiu rozwiązań, które są wspólne dla różnych obszarów tematycznych oraz zredagowaniu propozycji kompleksowych rozwiązań do aktualizowanej KPM w oparciu o dorobek grup tematycznych.
W sumie w pracach uczestniczyło systematycznie 186 ekspertów (Zał. 1) reprezentujących środowiska naukowo-eksperckie, samorządowe, rządowe, pozarządowe i biznes. Prace realizowane były w ramach cyklicznych spotkań (51 spotkań warsztatowo-dyskusyjnych w trybie online), ale również w ramach prac indywidualnych lub w mniejszych grupach zadaniowych prowadzonych pomiędzy spotkaniami plenarnymi. Przedstawiciele administracji centralnej prezentowali założenia resortów dotyczące interwencji w danych sektorach oraz konsultowali wypracowane przez ekspertów propozycje.
Głównym przedmiotem prac grup i konsultacji prowadzonych w ramach interdyscyplinarnych i międzysektorowych grup eksperckich były wyzwania oraz rozwiązania dla KPM, jako wkład do przygotowywanego przez MFiPR projektu aktualizacji KPM.
Prace grup eksperckich jako element przygotowania do Kongresu Polityki Miejskiej 2021 prowadzone były od stycznia 2021 r. i zakończone zostały w czerwcu 2021 r. Ich namacalnym efektem było przygotowanie 42 kart charakteryzujących zidentyfikowane wyzwania dla KPM oraz 121 kart zawierających opisy proponowanych rozwiązań jako odpowiedzi na zidentyfikowane problemy (Zał. 2).
Jarczewski W., Janas K., 2020, Nowa krajowa polityka miejska. Model globalizacyjno-równoważący, [w:] K. Janas (red.), Raport rekomendacyjny. W kierunku nowej Krajowej Polityki Miejskiej, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Kraków, 25–40.
Markowski T., 2016, Kapitał terytorialny jako cel zintegrowanego planowania rozwoju, Mazowsze. Studia Regionalne, 18, 111–119.
Śleszyński P., Deręgowska A., Kubiak Ł., Sudra P., Zielińska B., 2018, Analiza stanu i uwarunkowań prac planistycznych w gminach w 2017 roku, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
Wojnicka-Sycz E., 2018, Koncepcja i wymiary zintegrowanego planowania rozwoju w jednostkach samorządu terytorialnego, Zarządzanie i Finanse, 16(1), 257–273.
Bank Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego (BDL GUS), https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start [data dostępu: 21.05.2021].
Gadziński J., Goras E. (red.), 2019, Transport i mobilność miejska. Raport o stanie polskich miast, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Warszawa. Dostępne na: https://obserwatorium.miasta.pl/wp-content/uploads/2019/04/Transport-i-mobilno%C5%9B%C4%87-miejska_raport_o_stanie_polskich_miast_Gadzi%C5%84ski_Goras_OPM-IRMiR.pdf [data dostępu: 17.05.2021].
Gitkiewicz O., 2019, Nie zdążę, Dowody na istnienie, Warszawa
Górny P., 2020. Transport i mobilność miejska, [w:] P. Górny, A. Muzioł-Węcławowicz, R. Ryś, A. Sobol (red.), Raport tematycznych grup eksperckich Kongresu polityki miejskiej 2019. Wyzwania i rekomendacje dla krajowej polityki miejskiej, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Warszawa-Kraków, 39–-50. Dostępne na: https://obserwatorium.miasta.pl/wp-content/uploads/2020/07/raport-wyzwania-i-rekomendacje-krajowa-polityka-miejska-Rajmund-Ry%C5%9B-Pawe%C5%82-G%C3%B3rny-Agnieszka-Sobol-Alina-Muzio%C5%82-Wec%C5%82awowicz.pdf [data dostępu: 17.05.2021].
Komornicki T., 2011, Przemiany mobilności codziennej Polaków na tle rozwoju motoryzacji, (Prace Geograficzne, 227), Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
Ministerstwo Aktywów Państwowych, 2019, Krajowy plan na rzecz energii i klimatu na lata 2021–2030, Warszawa. Dostępne na:
Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, b.d., Założenia aktualizacji Krajowej Polityki Miejskiej, Warszawa. Dostępne na: https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/95365/kpm2023.pdf [data dostępu: 17.05.2021].
Ministerstwo Infrastruktury (MI), 2019, Strategia Zrównoważonego Rozwoju Transportu do 2030 roku, dokument przyjęty uchwałą rady ministrów z dn. 24 września 2019 r., Warszawa. Dostępne na: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP20190001054/O/M20191054.pdf [data dostępu: 20.05.2021].
Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju (MIiR), 2015, Krajowa Polityka Miejska 2023, dokument przyjęty uchwałą Rady Ministrów w dn. 20 października 2015 r., Warszawa. Dostępne na: https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/74967/Krajowa_Polityka_Miejska_2023.pdf [data dostępu: 17.05.2021].
Ministerstwo Środowiska, 2019, Polityka Ekologiczna Państwa 2030, Warszawa. Dostępne na: https://bip.mos.gov.pl/strategie-plany-programy/polityka-ekologiczna-panstwa/polityka-ekologiczna-panstwa-2030-strategia-rozwoju-w-obszarze-srodowiska-i-gospodarki-wodnej/ [data dostępu: 11.01.2023].
Moreau H., de Jamblinne de Meux L., Zeller V., D’Ans P., Ruwet C., Achten W.M.J., 2020, Dockless E-Scooter: A Green Solution for Mobility? Comparative Case Study between Dockless E-Scooters, Displaced Transport, and Personal E-Scooters, Sustainability, 12(5), 1803. https://doi.org/10.3390/su12051803
Śmietana K., Otto P., 29.05.2019, Elektryczne hulajnogi wcale nie są eko. Sprzęt z Chin żyje kilka miesięcy i trafia na śmietnik, Dziennik Gazeta Prawna. Dostępne na: https://serwisy.gazetaprawna.pl/ekologia/artykuly/1414809,elektryczne-hulajnogi-elektrosmieci-zywotnosc.html [data dostępu: 17.05.2021].
Trammer K., 2019, Ostre cięcie. Jak niszczono polską kolej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1363 ze zm.).
Ustawa z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz.U. z 2012 r. poz. 1138).
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2021 r. poz. 450, 463, 694, 720).
Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2021 r. poz. 478 ze zm.).
Wesołowski J., Makowski W., 2017. Odzyskajmy centra miast, Instytut Spraw Obywatelskich, Fundacja Po Staremu, Łódź. Dostępne na: https://obserwatorium.miasta.pl/wp-content/uploads/2018/03/raport_MWR_Odzyskajmy_centra_miast.pdf [data dostępu: 17.05.2021].
10 kart wyzwań i 31 kart rozwiązań, wraz z bibliografią przypisaną kolejnym kartom.
Danielewski M., 09.12.2020, Sondaż, który szokuje: 64 proc. młodych „wolałoby żyć i pracować poza Polską”, OKO.press. Dostępne na: https://oko.press/sondaz-ktory-szokuje-64-proc-mlodych-chcialoby-zyc-za-granica/ [data dostępu: 21.05.2021].
Główny Urząd Statystyczny (GUS), 2021, Budownictwo w 2020 roku, informacja sygnalna. Dostępne na: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/przemysl-budownictwo-srodki-trwale/budownictwo/budownictwo-w-2020-roku,13,9.html [data dostępu: 21.05.2021].
Komisja Europejska, 11.12.2019, Europejski Zielony Ład, komunikat komisji, Bruksela. Dostępne na: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=COM%3A2019%3A640%3AFIN [data dostępu: 11.01.2023].
Mieszkania – Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011, 29.05.2013. Dostępne na: https://stat.gov.pl/spisy-powszechne/nsp-2011/nsp-2011-wyniki/mieszkania-narodowy-spis-powszechny-ludnosci-i-mieszkan-2011,18,1.html [data dostępu: 11.01.2023].
Musiał-Malago M., 2018, Wybrane aspekty kurczenia się miast w Polsce, Studia Miejskie, 29, 61–75.
Rzeńca A., Sobol A., Ogórek P., 2021, Raport o stanie miast: Środowisko i adaptacja do zmian klimatu, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Kraków.
Ryś R., Górny P., Sobol A., Muzioł-Węcławowicz A. (red.), 2020, Wyzwania i rekomendacje dla Krajowej Polityki Miejskiej, raport tematycznej grupy eksperckiej Kongresu Polityki Miejskiej 2019, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Warszawa–Kraków. Dostępne na: https://obserwatorium.miasta.pl/raport-wyzwania-i-rekomendacje-dla-krajowej-polityki-miejskiej/ [data dostępu: 11.01.2023].
Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej (MFiPR), 2020, Założenia aktualizacji Krajowej Polityki Miejskiej 2023, Warszawa.
Unijna strategii na rzecz bioróżnorodności 2030. Przywracanie przyrody do naszego życia, 2020, komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Bruksela. Dostępne na: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:52020DC0380 [data dostępu: 11.01.2023].
Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, b.d., Założenia aktualizacji Krajowej Polityki Miejskiej, Warszawa. Dostępne na: https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/95365/kpm2023.pdf [data dostępu: 17.05.2021].
Aleksandrowicz T.R., 2020, Kluczowe megatrendy w bezpieczeństwie państwa XXI wieku, Difin, Warszawa.
Bański J., 2007, Koncepcje rozwoju struktury przestrzennej w Polsce – polaryzacja czy równoważenie?, Przegląd Geograficzny, 79(1), 49–79.
Bean C., 2016, Independent Review of UK Economic Statistics, HM Treasury, Cabinet Office. Dostępne na: https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/507081/2904936_Bean_Review_Web_Accessible.pdf [data dostępu: 11.01.2023].
Cabrita M., Cabrita C, Matos F., Muñoz Dueñas M.P., 2015, Entrepreneurship Capital and Regional Development: A Perspective Based on Intellectual Capital, [w:] R. Baptista, J. Leitão (red.), Entrepreneurship Capital and Regional Development (International Studies in Entrepreneurship, 31), Springer, 15–28.
Churski P., 2019, Dlaczego efekty aglomeracji i dyfuzji mogą zmniejszać nierówności rozwojowe?, [w:] A. Olechnicka, M. Herbst, Równość czy efektywność rozwoju, Scholar, Warszawa, 112–131.
Cohen B., 10.08.2015, The 3 generations of smart cities. Inside the development of the technology driven city, Fast Company. Dostępne na: https://www.fastcompany.com/3047795/the-3-generations-of-smart-cities [data dostępu: 03.03.2021].
Domański B., 2021, Sprawiedliwość społeczna a przestrzenne zróżnicowanie rozwoju społeczno-gospodarczego Polski – kilka refleksji dyskusyjnych, Studia Regionalne i Lokalne, 2(84), 109–116.
Dziemianowicz W., Szlachta J., Szmigiel-Rawska K. (red.), 2011, Subregionalne bieguny wzrostu, Uniwersytet Warszawski Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa.
Gorzelak G., 2009, Fakty i mity rozwoju regionalnego, Studia Regionalne i Lokalne, 2(36), 5–27.
Gorzelak G., 2014, Polityka spójności a rozwój – pierwsze oceny, [w:] A. Kukliński, W. Woźniak (red.), Przyszłość wolności. Wymiar krajowy – regionalny – międzynarodowy, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków, 317–334.
Gorzelak G., Smętkowski M., 2019, Rozwój regionalny i polityka regionalna, Forum Obywatelskiego Rozwoju, Warszawa.
Guzik R., Kołoś A., 2021, Dostępność obszarów wiejskich do miast powiatowych w Polsce transportem publicznym w 2019 roku, Przegląd Geograficzny, 93(2), 181–206. https://doi.org/10.7163/PrzG.2021.2.3
Gwosdz K., Sobala-Gwosdz A., Hetmańczyk K., 2022, Cyfrowi przedsiębiorcy przemysłu 4.0 w przestrzeni Polski, Przegląd Geograficzny, 94(3), 327–349.
Gwosdz K., Sobala-Gwosdz A., Górecki J., Jarzebiński M., Rotter-Jarzebińska K., Fiedeń Ł., 2019, Potencjał miast średnich w Polsce dla lokalizacji inwestycji BPO/SSC/IT/R&D, Analiza, ocena i rekomendacje, Związek Liderów Sektora Usług Biznesowych (ABSL), Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, Warszawa.
Hansen H.K., Winther L., 2014, Regional development and the impact of the public sector in Denmark: Employment growth and human capital, Geografisk Tidsskrift–Danish Journal of Geography, 114, 156–168.
Hashimoto T., Wójcik D., 2020, The geography of financial and business services in Poland: Stable concentration and a growing division of labour, European Urban and Regional Studies, 28(2), 85–91.
Ioannous S., Wójcik D., 2021a, Finance and growth nexus: An international analysis across cities, Urban Studies, 58(1), 223–242.
Ioannous S., Wójcik D., 2021b, Finance, globalisation and urban primacy, Economic Geography, 97(1), 34–65.
Jarczewski W., 2012, Przyciąganie inwestorów do gmin, Wolters Kluwer, Warszawa.
Jarczewski W., Janas K., 2020, Nowa krajowa polityka miejska. Model globalizacyjno-równoważący, [w:] K. Janas (red.), Raport rekomendacyjny. W kierunku nowej Krajowej Polityki Miejskiej, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Kraków, 25–40.
Jerschina J., Beźnic S., Lalik-Budzewska D., Lesińska E., Pytliński Ł., 2020, Standardy obsługi inwestorów w Małopolsce. Poradnik, Małopolskie Obserwatorium Gospodarki, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Departament Gospodarki i Społeczeństwa Informacyjnego, Kraków.
Komornicki T, 2019, Efektywny czy równomierny? Jakiemu rozwojowi służą inwestycje transportowe w Polsce?, [w:] A. Olechnicka, M. Herbst, Równość czy efektywność rozwoju, Scholar, Warszawa, 112–131.
Rada Ministrów (RM), 2019, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2030. Rozwój społecznie wrażliwy i terytorialnie zrównoważony, Warszawa.
Micek G., Gwosdz K., Kwiatkowski T., Panecka-Niepsuj M., 2017, Nowe branże gospodarki w Krakowie: czynniki i mechanizmy rozwoju, Studia Ekonomiczne, 320, 18–45.
Olechnicka A., Herbst M. (red.), 2019, Równość czy efektywność rozwoju, Scholar, Warszawa.
Przemysł 4.0 Rewolucja już tu jest. Co o niej wiesz?, 2016, ASTOR, Kraków. Dostępne na: https://www.astor.com.pl/images/Industry_4-0_Przemysl_4-0/ASTOR_przemysl4_whitepaper.pdf [data dostępu 22.03.2021].
Schwab K., Sala–i–Martín X. (red.), 2016, The global competitiveness report 2015-2016, World Economic Forum, Genewa.
Sitek S., 2016, Rynek pracy modernizującego się regionu miejskiego, [w:] M. Závodná, Restrukturyzacja regionów ostrawskiego i katowickiego jako możliwość współpracy czesko-polskiej, Uniwersytet Ostrawski, Ostrawa, 129–151.
Sobala-Gwosdz A., 2005, Ośrodki wzrostu i obszary stagnacji w województwie podkarpackim, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
Wysocka E., 1994, Sieć osadnicza Polski w świetle integracji europejskiej, [w:] A. Stasiak (red.), Podstawowe węzły układu osadniczego Polski, Biuletyn KPZK PAN, 167, 71–74.
Wszelkie prawa zastrzeżone 2019 Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR
projekt i wdrożenie
