Budżet miasta przystępny? Czy można przedstawić finanse samorządu bez niezrozumiałych tabel, kilkuset stron danych, kilkunastu plików, załączników? Można. Na szczęście dobrych przykładów nie brakuje w Polsce. 

Żyjemy w czasach, gdzie dostęp do informacji jest łatwiejszy niż kiedykolwiek. Dzięki internetowi oraz popularyzacji urządzeń mobilnych jesteśmy w stanie w niemal dowolnym miejscu, o dowolnej porze znaleźć pożądaną informację. Czy jest to także prawda, gdy mówimy o naszych miastach?

Dostępność i transparentność

Dostępność do danych w wielu przypadkach może okazać się pozornym zwycięstwem. Bez właściwego ich przedstawienia będą one zrozumiałe jedynie dla wąskiego grona osób. Przykładem tego są m.in. budżety miast. Mimo, że publicznie dostępne to sposób ich publikacji często utrudnia zapoznanie się z nimi. Wśród głównych grzechów można wymienić m.in. rozdzielenie budżetu na wiele plików oraz sam format danych, np. jako plik PDF, który ogranicza możliwości analizy danych. Najgorzej jest jednak, gdy gmina publikuje skan budżetu. W takim przypadku nawet popularna opcja znajdowania konkretnej frazy nie jest możliwa do zastosowania. Dlatego wraz z dostępnością kluczowa jest transparentność, czyli czytelne i zrozumiałe udostępnienie danych.

Obecnie trwają pracę nad budżetami samorządów na kolejny rok. W jaki sposób można prezentować dane o mieście dotyczące finansów? Przedstawiamy dobre przykłady z ostatnich lat.

Katowice

Budżet miasta w pigułce? Około 30 stron zamiast kilkuset? W dodatku dane zaprezentowane w przystępny sposób? Katowice pokazały, że można. W zeszłym roku opublikowano budżet także w formie, która będzie czytelna dla mieszkańców. Do prezentacji danych wykorzystano przede wszystkim klocki w kształcie sześcianu, które w prosty sposób ilustrują na co mają być przeznaczone pieniądze. Dzięki układaniu klocków piętrami (1 sześcian = 1 milion), gdzie każde piętro to 100 klocków, łatwiej można było porównać między sobą poszczególne wydatki. W publikacji wykorzystano także proste grafiki, które dobrze spełniają swoją rolę – ułatwiają analizę, ale nie odwracają uwagi czytelnika.

[ezcol_1half]

Budżet miasta Katowice na 2017 rok w pigułce [/ezcol_1half] [ezcol_1half_end]
[/ezcol_1half_end]

Lublin

Fundacja Wolności kilka lat temu postanowiła przybliżyć mieszkańcom budżet miasta. Dzięki stronie http://jawnylublin.pl, można się przekonać na co są przeznaczane pieniądze w ramach 16 kategorii, m.in. utrzymanie i remonty dróg, służba zdrowia, polityka społeczna, sport, które z kolei można podejrzeć z podziałem na podkategorie. Dużą zaletą portalu jest funkcja kalkulatora pozwalającego obliczyć ile pieniędzy proporcjonalnie do naszych dochodów trafia do budżetu miasta. Oprócz tego fundacja udostępnia co roku nowe infografiki dotyczące wydatków Lublina. Formuła portalu może zostać bezpłatnie udostępniona samorządom lub organizacjom pozarządowym.

Kalisz

W ramach projektu „Liczy się miasto” realizowanego we współpracy przez Kaliską Inicjatywę Miejską oraz Miasto Kalisz opracowano kilka tematycznych publikacji, które są swego rodzaju streszczeniem wyliczeń w ramach danego tematu. Każda publikacja zawiera zestaw wykresów, tabel, które wraz z częścią tekstową w przystępny sposób przedstawiają daną część budżetu, np. dotyczącą edukacji. Atutem publikacji są ilustracje przybliżające omawiany wątek oraz użyty prosty język, który ułatwia zrozumienie zawiłości związanych z budżetem.

Gdańsk

Gdańsk, który od 2014 r. systematycznie rozwija u siebie ideę otwartych danych, oferuje aplikację pokazującą budżet miasta na przestrzeni lat. Dzięki niej oprócz możliwości porównania wydatków, można podobnie jak w Lublinie skorzystać z kalkulatora. Oprócz tego aplikacja pozwala się przyjrzeć jakie projekty z Budżetu Obywatelskiego były zrealizowane w danym roku oraz ile kosztowały.

Słupsk

Kilka lat temu było głośno o broszurze, jaką opublikowano w Słupsku. Prosty i przystępny sposób pokazano na co wydawane są publiczne pieniądze. W ramach publikacji mieszkańcy mogli się dowiedzieć m.in. na co idzie każda złotówka z podatków.

Ile kosztuje ławka?

Przy tworzeniu projektów, np. w ramach budżetów partycypacyjnych, ważne jest opracowanie kosztorysu, co jest istotnym aspektem edukacji z wiedzy o mieście. Jednak aby mieszkańcy mogli rzetelnie przygotować swoje projekty i przekonać się ,,ile kosztuje miasto” konieczny jest cennik. Część miast już go posiada, np. Gdańsk, Wrocław, Białystok, Olsztyn.

[ezcol_1half]

[/ezcol_1half] [ezcol_1quarter]

[/ezcol_1quarter] [ezcol_1quarter_end]

[/ezcol_1quarter_end]

---

W tym temacie polecamy m.in:

J. Baran, K. Mikołajczyk, Jak udostępniać obywatelom dane o finansach publicznych? (link) 

T. Nadolny, K. Garski, S. Grabowski, M. Siwanowicz, K. Mikołajczyk, K. Ahearn, Otwarte dane w miastach. Poradnik (link)

Elżbieta Malinowska-Misiąg (red.), Jawność i przejrzystość finansów publicznych

---

---

Dowiedz się więcej o polityce miejskiej.
Zobacz jak polskie miasta radzą sobie w zakresie:

• Rozwoju gospodarczego • 

• Niskoemisyjności i efektywności energetycznej • 

• Zarządzania i współpracy w miejskich obszarach funkcjonalnych • 

Możliwość komentowania została wyłączona.