Im miasto lepiej wykorzystuje przestrzeń, tym bliżej mu do realizacji postulatów miasta zwartego (ang. compact city). Historycznie rozwój większości ośrodków miejskich warunkowany był bardziej lub mniej naturalnymi granicami, np. murami czy wzniesieniami. Wraz z utratą znaczenia funkcji obronnej miasta, rewolucją przemysłową i komunikacyjną pojawiły się obszary podmiejskie – w Polsce ten proces miał miejsce później niż w krajach Europy Zachodniej. Ta zmiana sprawiła, że różnice między obszarem wyznaczonym administracyjnie a obszarem zwartej zabudowy mogą być bardzo duże.  

Granice morfologiczne a granice administracyjne miast

Granice administracyjne są arbitralne, choć oczywiście na ich określenie może wpływać powierzchnia rzeczywistej zabudowy. Zależność ta działa jednak z pewnością silniej w drugą stronę – granice administracyjne jako wyznaczające zakres działania władz lokalnych warunkują politykę miejską, co przekłada się na rozrost ośrodka lub jego kurczenie się.

Procesy suburbanizacji i rozpraszania zabudowy sprawiają, że określenie granic morfologicznych miast – wskazanie, gdzie kończy się miasto, a zaczyna obszar podmiejski lub wiejski – jest niezwykle trudne. Autorki raportu „Porównanie modelowych granic morfologicznych z granicami administracyjnymi w dużych miastach Polski” wykorzystały jednak w tym celu techniki teledetekcyjne i zastosowały jednolitą metodę modelowania granic morfologicznych, która bierze pod uwagę efektywność zagospodarowania obszarów znajdujących się w granicach administracyjnych miasta. Dzięki uzyskanym w ten sposób danym możliwe było nie tylko wskazanie ośrodków z największym potencjałem rozwojowym, ale również porównywanie miast według tego kryterium.

Jak granice administracyjne polskich miast mają się do rzeczywistości (i co to oznacza)

Najważniejszy wniosek nie jest niestety optymistyczny: zdecydowana większość dużych miast w Polsce ma tendencję do rozpraszania zabudowy, a rozwój urbanizacyjny na nowych terenach odbywa się często  w oderwaniu od dotychczasowej struktury osadniczej. Im dalej od centrum, tym zabudowa staje się bardziej rozproszona, brakuje również ciągłości z terenami zurbanizowanymi znajdującymi się w ich gminach ościennych. Oznacza to jednak, że potencjał do rozwoju dużych polskich miast w myśl koncepcji compact city jest ogromny.

Analiza danych dokonana przez autorki raportu „Porównanie modelowych granic morfologicznych z granicami administracyjnymi w dużych miastach Polski” pozwoliła na przedstawienie kilku ciekawych obserwacji:

• jedynym miastem, którego obszar w granicach morfologicznych jest większy niż obszar administracyjny, jest Warszawa,
• najmniejszy obszar zwartej tkanki miejskiej w porównaniu do obszaru określonego administracyjnie występuje w Zielonej Górze,
• nie wszystkie z badanych miast mają jeden obszar zwartej zabudowy – przykładem jest Włocławek, który ma ich aż cztery – oddzielają je tereny naturalne i miejsca przeznaczone pod przyszłą zabudowę.

 

Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z publikacją!

[POBIERZ]

---

Zachęcamy do przeglądania naszych pozostałych publikacji

A także do obserwowania nas na Facebooku, Twitterze i subskrybowania naszego kanału na YouTube

Możliwość komentowania została wyłączona.