Miejskie obszary funkcjonalne (MOF) to ciągłe przestrzennie układy osadnicze złożone z rdzenia, czyli ośrodka centralnego i powiązanej z nim funkcjonalnie strefy zurbanizowanej. Efektywny transport publiczny na tych obszarach jest niezbędny, ponieważ decyduje o dostępności przestrzennej miejsc pracy, usług edukacyjnych czy medycznych oraz wpływa na płynność ruchu w centrum i jakość życia mieszkańców.

W raporcie Obserwatorium Polityki Miejskiej i Regionalnej IRMiR „Transport publiczny w miastach i miejskich obszarach funkcjonalnych” badaliśmy dostępność komunikacyjną w miejskich obszarach funkcjonalnych (MOF) pomiędzy gminami w strefie zewnętrznej a rdzeniem.

Zapraszamy do obejrzenia ilustrującego tę tematykę interaktywnego STORYMAP.

Jednym z głównych problemów był całkowity brak połączeń komunikacją publiczną do rdzenia w niektórych gminach. Dla mieszkańców tych gmin oznacza to słabszą dostępność do usług oferowanych w rdzeniu, np. szkół, szpitali. Są oni zmuszeni korzystać z alternatyw, jak busy czy samochody, lub – jeśli mają taką możliwość – rezygnują z podróży.

Pozytywnie wyróżniają się tutaj Poznań, Białystok, Opole, Bielsko-Biała i Olsztyn – zapewniły one dojazd wszystkim gminom. Najgorzej wypadają Lublin, Szczecin i Kraków, w których odpowiednio tylko 59%, 60% i 62% gmin zewnętrznych ma połączenia z centrum.

Nawet jeśli mamy połączenie do centrum, o jego konkurencyjności względem samochodu decyduje m.in. liczba połączeń na dobę na 1000 mieszkańców. Wskaźnik ten pokazuje potencjalne obciążenie tras, zatłoczenie w pojazdach. Przy zbyt małej liczbie połączeń transport publiczny nie będzie dobrą alternatywą.

Najsłabiej wypadają tutaj obszary funkcjonalne Trójmiasta, Torunia, Bydgoszczy, Częstochowy i Zielonej Góry. W porównaniu z 2016 rokiem odnotowały one spadek liczby połączeń do rdzenia.

Średni czas dojścia do przystanków jest kolejną miarą dostępności. Mieszkańcy strefy zewnętrznej MOF-ów Rzeszowa i Bielsko-Białej mieli najbliżej. Wskaźnik pośrednio wynika z gęstości przystanków (zwykle większej bliżej rdzenia) i rozproszenia zabudowy.

Odsetek mieszkańców w strefie dojścia do przystanków to potencjalny rynek na usługi transportu publicznego. W porównaniu z 2016 rokiem tylko w MOF Trójmiasta i Wrocławia ten odsetek się zwiększył.