Eksperci z całej Polski, którzy specjalizują się politykach miejskich, kształtowaniu przestrzeni, środowisku, mieszkalnictwie i transporcie, pracowali wspólnie w celu opracowania rekomendacji dla krajowej polityki miejskiej. Z efektami ich pracy można się już dzisiaj zapoznać.
Przez ostatnie kilka miesięcy eksperci z całej Polski pracowali wspólnie w celu przygotowania i zredagowania rekomendowanego zakresu problemowego do krajowej polityki miejskiej (KPM), w tym wybór kluczowych problemów i ich priorytetyzacja. Uczestnicy w ramach prac zaproponowali rekomendowane działania, rozwiązania, które służyłyby rozwiązaniu zidentyfikowanych problemów; wskazywali pola integracji z wybranymi politykami sektorowymi. Oprócz tego eksperci mieli za zadanie wskazać sposoby integracji KPM z regionalnymi i lokalnymi politykami miejskimi.
Prezentujemy Państwu raporty robocze, które są wynikiem prac grup eksperckich. Zachęcamy do zapoznania się z raportami roboczymi.
Komentarze można zgłaszać do 8 grudnia na adres: opm@irm.krakow.pl
Po zebraniu uwag opublikowany zostanie finalny raport o polityce miejskiej w Polsce, który uzupełniony będzie o wnioski z dyskusji i komentarze przedstawione w trakcie sesji kongresowych oraz nadesłanych maili.
W stronę nowej krajowej polityki miejskiej w Polsce
W związku z trwającym procesem aktualizacji polityk sektorowych państwa i ich integracji ze Strategią na rzecz odpowiedzialnego rozwoju (SOR) pojawia się również wyzwanie związane z aktualizacją krajowej polityki miejskiej.
Choć dokument pn. Krajowa polityka miejska 2023 został formalnie przyjęty w 2015 roku, jego ustalenia zostały wdrożone jedynie w niewielkim zakresie – wybiórczo i bez mechanizmów koordynujących – a więc bez najważniejszego elementu, który powinien cechować horyzontalną politykę jaką winna być krajowa polityka miejska, integrująca i ukierunkowująca również działania planowane w ramach innych polityk sektorowych, jak i przez inne podmioty sektora publicznego, których działalność może mieć istotne znaczenie dla osiągnięcia zakładanych celów oraz dla sprostania zidentyfikowanym problemom i wyzwaniom rozwojowym polskich miast.
Inną słabością wspomnianego dokumentu jest niewątpliwie brak operacjonalizacji przyjętych celów, co po części wynikać może z braku właściwej diagnozy problemów rozwojowych polskich miast, która uwzględniałaby w większym stopniu ich specyfikę i olbrzymie zróżnicowanie.
Raport roboczy – Krajowa Polityka Miejska (zobacz)
Transport i mobilność miejska
Choć każdy z tematycznych wymiarów krajowej polityki miejskiej jest ważny i niezbędny dla zrównoważonego rozwoju miasta, trudno nie odnieść wrażenia, że właśnie transport i mobilność są tym obszarem, którego stan najlepiej odzwierciedla faktyczne kierunki i priorytety polityki prowadzonej przez polskie miasta w tym zakresie. Kwestia transportu i mobilności wewnątrzmiejskiej jest szczególnie istotna dla miast średnich i dużych oraz ich obszarów funkcjonalnych. Zbyt duży udział przemieszczeń z wykorzystaniem samochodów generuje szereg negatywnych konsekwencji, które wpływają bezpośrednio na obniżenie jakości życia mieszkańców oraz generują wymierne straty ekonomiczne i środowiskowe. Dzisiaj czerpiemy również z obserwacji i doświadczeń wielu innych miast na świecie i wiemy, że nie istnieją takie rozwiązania, które umożliwiłyby efektywny rozwój miast w oparciu o komunikację indywidualną.
Raport roboczy – Transport i mobilność miejska (zobacz)
Mieszkalnictwo
Dostępność odpowiedniej jakości zasobów mieszkaniowych jest tym czynnikiem, który najbardziej bezpośrednio wpływa na jakość życia w mieście – obok pracy ma bowiem największy wpływ na zaspokojenie najbardziej podstawowych potrzeb człowieka: poczucia bezpieczeństwa, prawa do życia i reprodukcji, poczucia godności. Poza tymi najbardziej fundamentalnymi zagadnieniami jest jeszcze szereg innych czynników, które sprawiają, że mieszkalnictwo powinno stanowić jeden z elementarnych i integralnych zakresów polityki miejskiej, wykraczający daleko poza funkcję czysto socjalną. Przede wszystkim odpowiednie zasoby mieszkalnictwa społecznego mogą być bardzo skutecznym narzędziem prowadzenia polityki prodemograficznej i prorodzinnej, pozwalają pozyskiwać i zatrzymywać w mieście kapitał ludzki czy wzmacniać mobilność na lokalnym rynku pracy. Mogą służyć także jako narzędzie przeciwdziałania niepożądanej polaryzacji przestrzennej oraz łagodzenia negatywnych skutków społecznych będących następstwem spekulacji na rynku nieruchomości.
Raport roboczy – Mieszkalnictwo (zobacz)
Kształtowanie przestrzeni zurbanizowanej
Kształtowanie przestrzeni, to bez wątpienia jedno z najtrudniejszych zagadnień krajowej polityki miejskiej a jednocześnie jedno z najbardziej fundamentalnych w kontekście zrównoważonego rozwoju miast. Koszty związane z patologią systemu planowania przestrzennego w Polsce przestają być już tylko przedmiotem odwiecznych dyskusji wąskiego grona ekspertów. Uciążliwości związane z brakiem dobrego zarządzania przestrzenią obszarów zurbanizowanych dostrzegają coraz dotkliwiej również zwykli mieszkańcy. Jednak poza oczywistymi niedogodnościami związanymi np. z brakiem podstawowych usług publicznych w gwałtownie urbanizujących się obszarach podmiejskich czy niskiej jakości przestrzenią publiczną, chaos przestrzenny i niekontrolowane rozlewanie się miast generuje jeszcze poważniejsze negatywne konsekwencje ekonomiczne, społeczne i środowiskowe, które mogą poważnie zaważyć na perspektywach rozwojowych i jakości życia w polskich miastach.
Raport roboczy – Kształtowanie przestrzeni zurbanizowanej (zobacz)
Środowisko i adaptacja do zmian klimatu
Ta problematyka w kontekście polityki miejskiej, również ma charakter horyzontalny i bardzo silnie zazębia się z innymi obszarami tematycznymi – zwłaszcza w zakresie działań, jakie należy podjąć aby zmniejszyć negatywne oddziaływanie miast na środowisko. To właśnie większa odpowiedzialność i troska o środowisko naturalne leży u podstaw idei rozwoju zrównoważonego i trwałego. Poprawa jakości środowiska w jakim funkcjonują mieszkańcy miast – w szczególności czystości powietrza, ale także zapewnienie dostępu do czystej wody, terenów zielonych – to wszystko ma kapitalne znaczenie nie tylko dla przyszłych pokoleń, ale również dla obecnych mieszkańców.
Raport roboczy – Środowisko i adaptacja do zmian klimatu (zobacz)
[…] W ramach głównych sesji tematycznych, pierwszego dnia Kongresu zostały przedstawione raporty robocze z prac ekspertów z całej Polski. Wcześniej pracowali wspólnie w celu opracowania rekomendacji do krajowej polityki miejskiej. Drugiego dnia natomiast efekt ich prac był dyskutowany z zaproszonymi ekspertami i uczestnikami Kongresu. Eksperci w ramach prac zaproponowali rekomendowane działania, które służyłyby rozwiązaniu zidentyfikowanych problemów; oraz dokonali ich priorytetyzacji (rekomendacje dostępne są pod tym LINKIEM). […]