Konsultacje społeczne. Musimy wyjść do ludzi

0112.2016

OPM
Wydarzenie

25 listopada odbyło się w Warszawie seminarium pt. ,,Rewitalizacja – praktyka i legislacja”. Wydarzenie zorganizowało Stowarzyszenie Forum Rewitalizacji we współpracy z Ministerstwem Infrastruktury i Budownictwa oraz Miastem Stołecznym Warszawa.
Wśród wielu tematów poruszona została kwestia konsultacji społecznych – dlaczego mało osób w nich uczestniczy oraz co można zrobić by to zmienić.

Podczas warszawskiego seminarium ,,Rewitalizacja – praktyka i legislacja” odbyły się cztery panele dyskusyjne: rewitalizacja w polityce miast, rewitalizacja w praktyce, rekomendacje na przyszłość, wraz z wystąpieniem ministrów – Tomasza Żuchowskiego (,,Rewitalizacja w procesie przywracania ładu przestrzennego”) oraz Pawła Chorążego (,,Przyszłość rewitalizacji w kontekście Krajowej Polityki Miejskiej). W dyskusjach kilkakrotnie pojawiła się kwestia konsultacji społecznych. Mała liczba uczestników oraz stałe grupy, które przychodzą na organizowane spotkania często są wymieniane jako jeden z problemów przy organizacji konsultacji społecznych. Jacek Grunt-Mejer, koordynator ds. wdrażania kluczowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych m. st. Warszawy, zauważa że: jeżeli chcemy, aby ludzie przychodzili na konsultacje to musimy do nich wyjść. Gdy organizujemy spotkanie w urzędzie, a nie w miejscu, o którym pragniemy rozmawiać, to nie dziwmy się, że przychodzi mało osób. Jeżeli będziemy tylko czekać aż oni przyjdą do nas, to możliwe że się nie doczekamy.

Z kolei Magdalena Cecelska z Urzędu Miasta Mławy przekonywała, że jeżeli naszym celem jest zmiana podejścia mieszkańców, to w niektórych przypadkach warto wykorzystać elementy gratyfikacji. W Mławie, aby zachęcić mieszkańców do wzięcia udziału w ankietach potrzebnych w procesie opracowywania programu rewitalizacji, zdecydowano się na losowanie nagród dla uczestników, np. albumu o mieście.

Sensowność przeprowadzania konsultacji na etapie wyznaczania obszaru rewitalizacji podważył Grzegorz Lechman – Kierownik Referatu Planowania I Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Kolbudy. Według Lechmana są one niepotrzebne na tym etapie, ponieważ kłócą się z ideą wyznaczania obszaru w oparciu o obiektywne wskaźniki. Jednak jak zauważa dr Edyta Masierek, ekspert w projekcie Modelowa Rewitalizacja Miast, celem konsultacji obszaru rewitalizacji jest nie tylko wypracowanie wspólnego zdania co powinniśmy rewitalizować, ale szerzej – wypracowanie zgody mieszkańców, że przez najbliższe lata koncentrujemy siły, energię i pieniądze na danym obszarze. Jak dodaje, takie działanie służy budowaniu zaufania. – Nawiązywanie relacji z interesariuszami powinno funkcjonować od samego początku – wyjaśnia Masierek. Lechman przestrzegał żeby w przypadku nieudanych konsultacji społecznych nie szukać winy mieszkańców. – Jeżeli na konsultacje przychodzi mało osób, to wina leży po stronie urzędników, a nie mieszkańców – tłumaczy Lechman. Grunt-Mejer proponuje, że jeżeli zależy nam na faktycznym udziale mieszkańców, to może warto zorganizować konsultacje np. w szkole po zebraniu z rodzicami.

Wśród przyczyn dla których samorządy często rezygnują np. z właściwego przeprowadzania konsultacji społecznych dr Aleksandra Jadach-Sepioło (Instytut Rozwoju Miast, Szkoła Główna Handlowa), wskazuje m.in. konkursy. Zauważa, że działają one dla wielu samorządów jak swego rodzaju ,,bat”, przez który gminy śpieszą się z uchwalaniem planów rewitalizacji, rezygnując tym samym możliwości jakie daje nowa ustawa, albo skracając proces koncepcji i proces partycypacji w trakcie opracowywania dokumentu. Wyjaśnia, że dzieje się tak dlatego, ponieważ samorządy często nie widzą źródeł finansowania innych niż RPO. Jednak jako przykład innych możliwości finansowania działań w procesie rewitalizacji podaje Wałbrzych, gdzie obligacje przychodowe mogą być wykorzystane dla przedsięwzięć dochodowych, np. remontów.

Podczas dyskusji podkreślano edukacyjny charakter przyjętej rok temu ustawy o rewitalizacji. Zwrócono uwagę, że dzięki zapisom w niej zawartym, konsultacje nie mogą już tylko polegać na wyłożeniu dokumentu i czekaniu na opinie, ale samorządy zmuszone są do otwarcia się na inne formy konsultacji z mieszkańcami. Jak zaznaczył Michał Leszczyński z Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa, idea partycypacji będzie kontynuowana w kodeksie urbanistyczno-budowlanym.