Hanna Milewska-Wilk, Kamil Nowak 

Badania Obserwatorium Polityki Miejskiej

https://doi.org/10.51733/opm.2022.05

Kluczowe wnioski

• Cele gromadzenia danych przez instytucje państwowe, samorządowe, rynkowe i naukowe są w znacznym stopniu zbieżne. Ta wspólnota interesów powinna być podstawą dla szerszej niż obecnie współpracy, wymiany informacji i udostępniania ich wszystkim zainteresowanym.
• Dane z zakresu mieszkalnictwa są pozyskiwane i udostępniane nie tylko przez Główny Urząd Statystyczny (GUS), ale również przez kilkadziesiąt innych podmiotów, w tym siedem resortów ministerialnych.
• Wiele danych mieszkaniowych jest cyklicznie gromadzonych, ale ze względu na ich rozproszenie dotarcie do nich jest utrudnione i wymaga wiedzy, czasu, a często składania specjalnych wniosków o udostępnienie.
• Gromadzenie danych o mieszkalnictwie odbywa się zazwyczaj na poziomie lokalnym, jednocześnie ich kategoryzacja prowadzona jest w odniesieniu do różnych jednostek przestrzennych (gmina, powiat, obwód urzędu skarbowego, rejon i okręg sądów powszechnych). Różne sposoby agregacji danych uniemożliwiają porównywanie ze sobą niektórych informacji.
• Ograniczeniem dla rozwoju mieszkalnictwa w Polsce jest brak kompleksowego systemu monitorowania sytuacji mieszkaniowej na poziomie lokalnym. W efekcie poziom wiedzy o sytuacji mieszkaniowej jest bardzo zróżnicowany przestrzennie. Część gmin ogranicza się do pozyskiwania informacji niezbędnych do obowiązkowego raportowania.
• Co najmniej kilkanaście powszechnie używanych pojęć z zakresu mieszkalnictwa jest przez instytucje zbierające i publikujące dane definiowanych w niejednorodny lub niepełny sposób. Powoduje to problemy z porównywaniem informacji pochodzących z różnych źródeł. Najbardziej istotne wydaje się zróżnicowane podejście do definiowania rynku pierwotnego mieszkań i domów przez GUS i NBP.
• Osoby fizyczne nie mają łatwego dostępu do informacji o cenach mieszkań czy stawkach czynszów – dotyczy to również zasobów mieszkaniowych gmin – a swoją wiedzę opierają przede wszystkim na danych dostarczanych przez podmioty rynkowe, w szczególności portale ogłoszeniowe i inne wyspecjalizowane platformy. Dane te nie zawsze są prezentowane z odpowiednim omówieniem.
• Sposoby organizacji danych przestały odpowiadać rzeczywistym zjawiskom i potrzebom. Problematyczne kwestie dotyczą m.in. obrotu nieruchomościami i struktury podziału danych o zasobach mieszkaniowych.
• Statystyki dotyczące tytułu prawnego do zajmowanego lokalu, chociaż nie występują w krajowej statystyce publicznej, są dostępne dla Polski w bazach Europejskiego Urzędu Statystycznego (Eurostatu) czy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).
• Rynkowy sektor najmu mieszkań w Polsce nie jest monitorowany. Informacje pochodzące z zeznań podatkowych pozwalają na określenie liczby podatników oraz przychodów z najmu, ale brakuje informacji o liczbie zawieranych umów i liczbie wynajmowanych mieszkań oraz liczbie gospodarstw domowych korzystających z najmu.
• Zjawiska związane z najmem cechują się niedostosowaniem definicji i opisów do rzeczywistej sytuacji. Przykładem jest brak ogólnie akceptowanych terminów dla mieszkań budowanych lub kupowanych wyłącznie w celu czerpania korzyści z najmu. W literaturze i powszechnym obiegu używa się określeń „sektor PRS (ang. private rented sector) ” oraz „sektor najmu instytucjonalnego”, ale w statystyce publicznej takie mieszkania mieszczą się w kategorii „budowane na sprzedaż i wynajem” – po oddaniu do użytku stają się one natomiast „mieszkaniami innych podmiotów”.
• Zmiany technologiczne – przede wszystkim postępująca cyfryzacja sektora publicznego – zwiększają możliwości w zakresie automatyzacji procesu zbierania danych o mieszkalnictwie, a w efekcie pozwalają na zbieranie większej ilości informacji w krótkim czasie i zmniejszania częstotliwości omyłek w bazach danych i rejestrach. Istniejący potencjał cyfryzacji nie jest w pełni wykorzystywany.
• Bazy danych tworzone w sposób manualny, w oparciu o obróbkę dokumentów (aktów notarialnych, ankiet) mają duże opóźnienia czasowe i zawierają błędy. Problem ten widoczny jest m.in. w Rejestrze Cen Nieruchomości (RCN), na co zwracało uwagę najwięcej ekspertów.
• Rejestr Cen Nieruchomości (RCN) nie posiada jednego spójnego systemu zbierania i przetwarzania danych, pomimo iż ich udostępnianie odbywa się coraz szybciej i bywa automatyzowane.
• Cele związane z dostępem do informacji nie zawsze są zgodne z celami ochrony prywatności. Elektroniczne Księgi Wieczyste choć są szczegółowym i wiarygodnym źródłem informacji, mającym potencjał do bycia podstawą do bieżącego monitorowania sytuacji mieszkaniowej, z uwagi na ograniczenia wynikające z ochrony danych obecnie nie spełniają tej roli.
• Restrykcyjne zasady tajemnicy bankowej są dla BGK barierą w zakresie udostępniania danych dotyczących realizacji rządowych programów mieszkaniowych na poziomie gmin czy adresów inwestycji. Programy te finansowane są ze środków publicznych i nie ma powodu, by publiczny bank nie udzielał w tym wypadku informacji o inwestorach i inwestycjach mieszkaniowych (z wyjątkiem kwestii stricte bankowych w rodzaju marży, oceny ryzyka).

Literatura

Augustyniak H., Derkacz A., Gałaszewska K., Łaszek J., Olszewski K., Mikołajczyk Ł., Stołecka A., Waszczuk J., Zaczek M., 2022, Informacja o cenach mieszkań i sytuacji na rynku nieruchomości mieszkaniowych i komercyjnych w Polsce w I kwartale 2022 r., Departament Stabilności Finansowej Narodowego Banku Polskiego, Warszawa. Dostępne na: https://www.nbp.pl/home.aspx?f=/publikacje/rynek_nieruchomosci/index2.html [data dostępu: 30.06.2022].
Bojęć T., Chimczak P., Milewska-Wilk H., Kowalska J., Różewicz D., 2020, Budowane na wynajem. Perspektywy rozwoju rynku najmu w Polsce, ThinkCo, Warszawa. Dostępne na: https://thinkco.pl/budowane-na-wynajem-raport [data dostępu: 30.01.2022].
Cyran R., 2020, Analizy dostępności rynku mieszkaniowego na potrzeby zintegrowanej polityki mieszkaniowej, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Warszawa. Dostępne na: http://irmir.pl/Analizy_dostepnosci_rynku_mieszkaniowego_na_potrzeby_zintegrowanej_polityki_mieszkaniowej.pdf [data dostępu: 30.01.2022].
Czerniak A., 2022, Kwartalnik mieszkaniowy. Raport o sytuacji na rynku mieszkań w II kwartale 2022 roku, Polityka Insight, Otodom, Warszawa.
Dwa miliony warszawiaków, 05.09.2019. Dostępne na: https://www.rp.pl/wydarzenia/art9221421-dwa-miliony-warszawiakow [data dostępu: 15.09.2022].
Główny Urząd Statystyczny (GUS), 2021a, Obrót nieruchomościami w 2020 roku, Warszawa. Dostępne na: https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5492/8/4/1/obrot_nieruchomoaciami_w_2020_roku.pdf [data dostępu: 30.06.2022].
Główny Urząd Statystyczny (GUS), 2021b, Obrót nieruchomościami w 2020 roku. Informacja sygnalna, Warszawa. Dostępne na: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/infrastruktura-komunalna-nieruchomosci/nieruchomosci-budynki-infrastruktura-komunalna/obrot-nieruchomosciami-w-2020-roku,8,4.html [data dostępu: 30.06.2022].
Główny Urząd Statystyczny (GUS), 2022a, Budownictwo mieszkaniowe w okresie styczeń-marzec 2022 roku, Informacja sygnalna, Warszawa. Dostępne na: https://stat.gov.pl/spisy-powszechne/nsp-2021/nsp-2021-wyniki-wstepne/raport-zawierajacy-wstepne-wyniki-nsp-2021,6,1.html [data dostępu: 3.08.2022].
Główny Urząd Statystyczny (GUS), 2022b, Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021. Metodologia i organizacja badania, Warszawa. Dostępne na: https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/6494/5/2/1/narodowy_spis_ludnosci_i_mieszkan_2021_metodologia_i_organizacja_badania_2.pdf [data dostępu: 30.06.2022].
Główny Urząd Statystyczny (GUS), 2022c, Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021. Raport z wstępnych wyników, Warszawa. Dostępne na: https://stat.gov.pl/spisy-powszechne/nsp-2021/nsp-2021-wyniki-wstepne/raport-zawierajacy-wstepne-wyniki-nsp-2021,6,1.html [data dostępu: 30.06.2022].
Główny Urząd Statystyczny (GUS), 2022d, Opracowanie metodologii i przeprowadzenie badania skali działań termomodernizacyjnych budynków mieszkalnych i wielomieszkaniowych, Warszawa. Dostępne na: https://stat.gov.pl/spisy-powszechne/nsp-2021/nsp-2021-wyniki-wstepne/raport-zawierajacy-wstepne-wyniki-nsp-2021,6,1.html [data dostępu: 3.09.2022].
How Council Tax works, b.d. Dostępne na: https://www.gov.uk/council-tax/second-homes-and-empty-properties [data dostępu: 29.08.2022].
Jadach-Sepioło A., Tomczyk E., Wysocki K., Milewska-Wilk H., 2021, Pustostany w gminach i możliwości ich przekształcenia w mieszkania dostępne cenowo dla osób niezamożnych, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Fundacja Habitat for Humanity, Warszawa. Dostępne na: https://habitat.pl/files/HabitatPoland_IRMiR_Raport-Pustostany_wyniki_badania_2021.pdf [data dostępu: 30.06.2022].
Jarecki P., Kucharska-Stasiak E., Miklaszewska A., Olbińska K., Wieteska-Rosiak B., Załężna M., 2020, Optymalne programy wsparcia budownictwa mieszkaniowego – analiza efektywności, Warszawski Instytut Bankowości, Warszawa.
Kośka M., 10.01.2022, Dom bez zezwolenia z pokrętną logiką. Można sprzedać czy nie wolno?, Polska Agencja Prasowa. Dostępne na: https://nieruchomosci.wprost.pl/wiadomosci/10592530/dom-bez-zezwolenia-z-pokretna-logika-mozna-sprzedac-czy-nie-wolno.html [data dostępu: 3.08.2022].
Kraków niczym Barcelona? Ministerstwo turystyki pracuje nad prawem o najmie na doby, 13.07.2022. Dostępne na: https://www.prawo.pl/biznes/najem-krotkoterminowy-bedzie-uregulowany-w-rzadze-pracuja-nad,516149.html [data dostępu: 3.08.2022].
Krystek-Kucewicz B., Kułaczkowska A., Held J. (red.), 2020, Zintegrowana polityka mieszkaniowa polskich gmin, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Warszawa. Dostępne na: http://irmir.pl/wp-content/uploads/2020/04/Podr%C4%99cznik-ZPM.pdf [data dostępu: 30.06.2022].
Kowalska M. (red)., 2018, Opracowanie metodologii i przeprowadzenie badania skali działań termomodernizacyjnych budynków mieszkalnych wielomieszkaniowych w celu poprawy ich energochłonności oraz ocena potrzeb i planowanych działań w tym kierunku, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Legat O., Orkusz M., 2019, Zasady udostępniania danych zawartych w księgach wieczystych w kontekście rozwiązań prawa krajowego i prawa europejskiego – analiza komparatystyczna, uwagi de lege lata i wnioski de lege ferenda, Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, Warszawa. Dostępne na: https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2019/05/IWS-Legat-O.-Orkusz-M._Zasady-udost%C4%99pniania-danych-zawartych-w-ksi%C4%99gach-wieczystych.pdf [data dostępu: 30.06.2022].
Liczba ludności Łodzi jest wyższa niż wynika z GUS. Ile osób mieszka w Łodzi?, 06.11.2021. Dostępne na: https://uml.lodz.pl/aktualnosci-lodzpl/artykul-lodzpl/liczba-ludnosci-lodzi-jest-wyzsza-niz-wynika-z-gus-ile-osob-mieszka-w-lodzi-id45067/2021/11/6 [data dostępu: 15.09.2022].
Lis P., 2021, Wspólnie czy indywidualnie? Na własność czy na wynajem? Wszystkim czy wybranym? Dylematy współczesnej polskiej polityki mieszkaniowej, Studia BAS 2(66), 35–50. https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2021.16
Łachowski W., Janas K., 2021, Wstęp, [w:] W. Łachowski (red.), Zarządzanie danymi w miastach. Podręcznik dla samorządów, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Kraków–Warszawa. Dostępne na: https://obserwatorium.miasta.pl/wp-content/uploads/2021/10/IRMiR_Zarzadzaniedanymi_20210922-4.pdf [data dostępu: 30.06.2022].
Łaszek J., 2021, Raport o sytuacji na rynku nieruchomości mieszkaniowych i komercyjnych w Polsce w 2020 r., Departament Stabilności Finansowej Narodowego Banku Polskiego, Warszawa. Dostępne na: https://kzbs.pl/Raport-o-sytuacji-na-rynkach-nieruchomosci-mieszkaniowych-i-komercyjnych-w-Polsce-w-2020.html [data dostępu: 30.06.2022].
Markowski T., Drzazga D., Sikora-Fernandez D., Groeger L., Danielewicz J., 2018, Raport w sprawie polityki mieszkaniowej, Studia KPZK PAN, 185. Dostępne na: https://journals.pan.pl/publication/125585/edition/109579/studia-kpzk-2018-tom-185-raport-w-sprawie-polityki-mieszkaniowej-panstwa-raport-w-sprawie-polityki-mieszkaniowej-panstwa-markowski-tadeusz-drzazga-dominik-sikora-fernandez-dorota-groeger-lidia-danielewicz-justyna?language=en [data dostępu: 03.08.2022].
Materiały Kongresu Polityki Miejskiej 2021 w zakresie mieszkalnictwa i polityk społecznych, 2021. Dostępne na: https://obserwatorium.miasta.pl/aktualizacja-kpm-wyzwania-i-rozwiazania/mieszkalnictwo-i-polityki-spoleczne-wyzwania-i-rozwiazania [data dostępu: 30.06.2022].
Matulska-Bachura A. (red.), 2020, Gospodarka mieszkaniowa i infrastruktura komunalna w 2020 roku, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa. Dostępne na: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/infrastruktura-komunalna-nieruchomosci/nieruchomosci-budynki-infrastruktura-komunalna/gospodarka-mieszkaniowa-i-infrastruktura-komunalna-w-2020-roku,13,15.html [data dostępu: 30.06.2022].
Ministerstwo Rozwoju i Technologii (MRiT), 2021, Sprawozdanie z realizacji działań w ramach Narodowego Programu Mieszkaniowego w 2020 roku, Warszawa. Dostępne na: https://www.gov.pl/attachment/79bdf629-905d-49ec-8845-df507f370c66 [data dostępu: 30.06.2022].
Muzioł-Węcławowicz A., 2021, Mieszkalnictwo społeczne w Polsce – wyzwania i ograniczenia, Studia BAS 2(66), 83–112. https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2021.18
Muzioł-Węcławowicz A., Nowak K. (red.), 2018, Mieszkalnictwo społeczne. Raport o stanie polskich miast, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Kraków–Warszawa. Dostępne na: https://obserwatorium.miasta.pl/mieszkalnictwo-spoleczne-raport-o-stanie-polskich-miast [data dostępu: 30.06.2022].
Najwyższa Izba Kontroli (NIK), 2020, Wystąpienie pokontrolne P/19/033 – Działania administracji publicznej na rzecz zaspokajania potrzeb mieszkaniowych gospodarstw domowych o niskich dochodach.
Narodowy Bank Polski (NBP), 2020, Badanie Rynku Nieruchomości. Instrukcja badania rynku pierwotnego, Warszawa, 2. Dostępne na: https://ssl.nbp.pl/publikacje/rynek_nieruchomosci/Instrukcja-badania-rynku-pierwotnego-2020.pdf [data dostępu 30.01.2022].
Nowak K., 2018, Wieloletnie programy gospodarowania mieszkaniowymi zasobami gmin, [w:] A. Muzioł-Węcławowicz, K. Nowak (red.), Mieszkalnictwo społeczne. Raport o stanie polskich miast, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Kraków-Warszawa. Dostępne na: https://obserwatorium.miasta.pl/mieszkalnictwo-spoleczne-raport-o-stanie-polskich-miast [data dostępu: 30.06.2022].
Nowak K., 2021a, Krajowy i Lokalny wymiar polityki mieszkaniowej, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Gdańskiego, Kraków–Warszawa–Gdańsk. Dostępne na: http://irmir.pl/wp-content/uploads/2021/12/K_Nowak_Krajowy_i_lokalny_wymiar_polityki_mieszkaniowej-1.pdf [data dostępu: 30.01.2022].
Nowak K., 2021b, Lokalna polityka mieszkaniowa jako instrument przeciwdziałania niekontrolowanej
urbanizacji w miastach kurczących się, Urban Development Issues, 71, 128–138. Dostępne na: http://www.prm-irm.com/udi71_13_nowak.html [data dostępu: 30.01.2022].
Peszat K., Cybulska M., Murawska E., Nowakowska G., 2020, Pokolenie gniazdowników w Polsce, GUS, Warszawa. Dostępne na: https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/6330/6/1/1/pokolenie_gniazdownikow_w_polsce.pdf [data dostępu: 30.06.2022].
MŚ 2018: Piłkarze grali, kibice zakręcili wodę, 20.06.2018, Polsat Sport. Dostępne na: https://www.polsatsport.pl/wiadomosc/2018-06-20/ms-2018-pilkarze-grali-kibice-zakrecili-wode [data dostępu: 29.08.2022].
Pociecha J., 2017, Polska statystyka publiczna – od sejmu czteroletniego do współczesności, Folia Oeconomica Cracoviensia, 58, 5–22.
Polski Związek Firm Deweloperskich (PZFD), 2022, Weryfikacja upadłości firm deweloperskich – raport. Dostępne na: https://resources.pzfd.pl/wp-content/uploads/Weryfikacja-upad%C5%82o%C5%9Bci-firm-deweloperskich-raport.pdf [data dostępu: 30.06.2022].
Rataj Z., 2018, Luki dochodowe w systemie pomocy mieszkaniowej dla niezamożnych gospodarstw domowych w Polsce. Wnioski z badań krajowych, Folia Oeconomica Acta Universitatis Lodziensis, 4(336), 87–102.
Ryś R., Górny P., Sobol A., Muzioł-Węcławowicz A. (red.), 2020, Wyzwania i rekomendacje dla krajowej polityki miejskiej. Raport tematyczny grup eksperckich Kongresu Polityki Miejskiej 2019, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Kraków–Warszawa. Dostępne na: https://obserwatorium.miasta.pl/wp-content/uploads/2020/07/raport-wyzwania-i-rekomendacje-krajowa-polityka-miejska-Rajmund-Ry%C5%9B-Pawe%C5%82-G%C3%B3rny-Agnieszka-Sobol-Alina-Muzio%C5%82-Wec%C5%82awowicz.pdf [data dostępu: 30.06.2022].
Salamon M., Muzioł-Węcławowicz A. (red.), 2015, Mieszkalnictwo w Polsce, Fundacja Habitat for Humanity, Warszawa. Dostępne na: https://habitat.pl/wp-content/uploads/2018/01/Mieszkalnictwo_w_Polsce_2015_HABITAT.pdf [data dostępu: 30.06.2022].
„Samodzielność – Aktywność – Mobilność!” Wspomagane Społeczności Mieszkaniowe – Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, https://www.pfron.org.pl/o-funduszu/programy-i-zadania-pfron/programy-i-zadania-real/samodzielnosc-aktywnosc-mobilnosc-wspomagane-spolecznosci-mieszkaniowe [data dostępu: 14.07.2022].
Wroński M., 2021, Czy podatek majątkowy może uzdrowić finanse publiczne i zmniejszyć nierówności majątkowe w Polsce?, IBS Policy Paper, 3. Dostępne na: https://ibs.org.pl/app/uploads/2021/04/Czy-podatek-maj%C4%85tkowy-mo%C5%BCe-uzdrowi%C4%87-finanse-publiczne-i-zmniejszy%C4%87-nier%C3%B3wno%C5%9Bci-maj%C4%85tkowe-w-Polsce1.pdf [data dostępu: 30.06.2022].
Ministerstwo Rozwoju i Finansów (MRiF), 2018, Wytyczne w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na lata 2014-2020, Warszawa. Dostępne na: https://rpo.slaskie.pl/file/download/3080 [data dostępu: 14.07.2022].
Jarczewski W., Kułaczkowska A. (red.), 2019, Rewitalizacja. Raport o stanie polskich miast, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Warszawa-Kraków.

Źródła internetowe
Analizy polskiego rynku nieruchomości, https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/analizy-polskiego-rynku-nieruchomosci [data dostępu: 3.08.2022].
Cel 7 – Czysta i dostępna energia, https://sdg.gov.pl/statistics_nat/affordable-and-clean-energy [data dostępu: 3.08.2022].
Geoportal Infrastruktury Informacji Przestrzennej, https://www.geoportal.gov.pl [data dostępu: 4.08.2022].
Geoportal Miast Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR, https://www.geoportal.miasta.pl [data dostępu: 4.08.2022].
Glossary:Overcrowding rate – Statistics Explained, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Glossary:Overcrowding_rate [data dostępu: 14.07.2022].
Informator Statystyczny Wymiaru Sprawiedliwości, https://www.isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/opracowania-wieloletnie [data dostępu: 4.08.2022].
Komunikaty Mieszkanie na Start, https://www.bgk.pl/bip/komunikaty-mieszkanie-na-start-89 [data dostępu: 3.08.2022].
Mapa dotacji UE, https://mapadotacji.gov.pl [data dostępu: 4.08.2022].
Monitor Rozwoju Lokalnego, https://monitorrozwoju.pl [data dostępu: 4.08.2022].
Najpierw Mieszkanie, https://najpierwmieszkanie.org.pl [data dostępu 14.07.2022].
O sytuacji mieszkaniowej w Polsce, https://habitat.pl/o-sytuacji-mieszkaniowej-w-polsce [data dostępu: 4.08.2022].
Portal Funduszy Europejskich, https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl [data dostępu: 4.08.2022].
Statystyki, https://www.podatki.gov.pl/pit/abc-pit/statystyki [data dostępu: 3.08.2022].
Statystyki eksperymentalne, https://stat.gov.pl/statystyki-eksperymentalne [data dostępu: 3.08.2022].
Substandardowe warunki mieszkaniowe – Pojęcia stosowane w statystyce publicznej, https://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec/pojecia-stosowane-w-statystyce-publicznej/1145,pojecie.html [data dostępu: 14.07.2022].
System Analiz Samorządowych, https://systemanaliz.pl [data dostępu: 4.08.2022].
System Monitorowania Usług Publicznych (SMUP), https://smup.gov.pl [data dostępu: 4.08.2022].
Zgłoszenie do ewidencji innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie, https://www.biznes.gov.pl/pl/opisy-procedur/-/proc/1130 [data dostępu: 14.07.2022].

Akty prawne
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2022 r. poz. 1360).
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 2021 r. poz. 1990 ze zm.).
Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz.U. z 2021 r. poz. 1048).
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2021 r. poz. 2351).
Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz.U. z 2022 r. poz. 456 ze zm.).
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2021 r. poz. 1899 ze zm.).
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.).
Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2022 r. poz. 172 ze zm.).
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2021 r. poz. 2268 ze zm.).
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków (Dz.U. z 2022 r. poz. 438 ze zm.).
Ustawa z dnia 20 maja 2021 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym (Dz.U. z 2021 r. poz. 1177).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 listopada 2021 r. w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2022 (Dz.U. z 2021 r. poz. 2303 ze zm.).
Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 27 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz.U. z 2021 r. poz. 1390 ze zm.).